جوش صورت و بدن مشکلی است که اکثر افراد در سنین نوجوانی و جوانی با آن رو‌به‌رو می‌شوند. اما ممکن است هر فرد در هر سن و سالی دچار چنین مشکلی شود. معمولاً تغییرات هورمونی سبب ایجاد جوش می‌شوند، اما همیشه این نوع از تغییرات نمی‌توانند دلیل جوش زدن باشند و ممکن است ایجاد جوش نشانه‌ی یک بیماری باشد. در این مقاله به بررسی دلایل جوش صورت و درمان آن خواهیم پرداخت.
چه عواملی باعث ایجاد جوش در صورت می‌شوند؟
در سنین جوانی به‌دلیل جمع شدن سلول‌های پوست مرده و چربی در منافذ پوست، در اطراف فولیکول‌های مو‌ی روی پوست، جوش صورت شکل می‌گیرد. این جوش‌ها گاهی سر سیاه، در مواقع دیگر سر سفید یا التهابی هستند. جوش‌های دوره‌ی بلوغ معمولاً روی پیشانی، چانه و گونه‌ها، بیشتر دیده می‌شوند. علت ایجاد جوش در بزرگسالی نیز معمولاً تغییرات هورمونی (هنگام بارداری، زایمان یا برخی از بیماری‌ها) است. یک علت شایع دیگر ایجاد جوش در بزرگسالی، مراقبت نکردن از پوست می‌باشد. با توجه به این‌که جوش‌ها انواع مختلفی دارند، در ادامه دلایل ایجاد و درمان هر نوع را به‌صورت مجزا مورد بررسی قرار می‌دهیم.
بیشتر بخوانید: تشخیص انواع بیماری ها در آزمایشگاه چیذر (فرین)
جوش سر سفید
جوش سر سفید یکی از خفیف‌ترین نوع جوش‌ها است. این جوش همان جوشی است که دقیقاً زمانی که به یک مهمانی مهم دعوت می‌شوید، سر و کله‌اش پیدا می‌شود. معمولاً روی صورت، گردن، سینه و پشت بدن ظهور می‌یابد و چند روزی طول می‌کشد تا بهبود یابد.
علت ایجاد جوش سر سفید
این جوش در اثر پوشیده شدن منافذ پوست با لایه‌ی نازکی از پوست و ایجاد یک توده‌ی برآمده در زیر سطح پوست به‌وجود می‌آید.
درمان جوش سر سفید
برای درمان جوش سر سفید می‌توان از دارو‌های موضعی و محصولات مراقبت پوستی که دارا‌ی بنزوئیل پراکساید هستند، استفاده نمایید.
جوش سر سیاه
جوش سر سیاه نیز یکی از جوش‌های بسیار شایع است که بر اثر مسدود شدن منافذ باز پوست توسط سلول‌های پوست مرده یا چربی‌های اضافی ایجاد می‌شوند.
علت ایجاد جوش سر سیاه
برخی از پوست‌ها، دارا‌ی منافذ بازی هستند که این منافذ توسط چربی یا سلول‌های مرده، مسدود می‌شوند. فرآیند اکسیداسیون در این مناطق موجب تیره شدن این قسمت‌ها شده و این جوش‌ها، به‌صورت سر سیاه نمایان می‌شوند.
بیشتر بخوانید: علائم و درمان کم خونی
درمان جوش سر سیاه
اولین نکته‌ای که باید در هنگام درمان جوش سر سیاه به آن دقت کنید این است که فشار دادن و ترکاندن این نوع از جوش‌ها سبب ایجاد التهاب پوستی و باقی ماندن جای جوش می‌شود. برای درمان آن لازم است تا از کرم‌های موضعی حاوی سالسیلیک اسید و بنزوئیل پراکساید استفاده نمایید. از جمله راه‌های درمان جوش سر سیاه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استفاده از نوار‌های (چسب‌های) پاک‌کننده‌ی منافذ پوست
- شستشوی صورت، حداقل روزی دو بار
- استفاده از ژل سالسیلیک اسید
- مصرف رتینوئید
- انجام لایه‌برداری آنزیمی هفته‌ای دو بار
- استفاده از لایه‌بردار‌های شیمیایی ملایم
- استفاده از ماسک خاک رس و زغال
- تخلیه‌ی جوش سر سیاه و پاک‌سازی پوست
پاپول
پاپول‌ها برجستگی‌های کوچک به‌رنگ قرمز یا صورتی هستند. محل ایجاد آن‌ها سفت و برآمده و زیر سطح پوست است. این جوش‌ها دارا‌ی باکتری هستند که با فشار دادن آن‌ها، باکتری‌ها به بیرون ریخته شده و می‌توانند دوباره داخل پوست نفوذ کنند و به پوست اطراف جوش صدمه بزنند.
علت ایجاد پاپول
پاپول‌ها بر اثر بسته شدن منافذ پوست با سلول‌های مرده‌ی پوست یا چربی ایجاد می‌شوند.
درمان پاپول
برای درمان پاپول لازم است که به‌صورت روزانه از پوست صورت خود مراقبت کرده و سعی کنید که سبک زندگی خود را در زمینه‌ی تغذیه‌ی سالم و بهداشت، تغییر دهید.
پوسچول
پوسچول ها جوش‌هایی به‌شکل تاول هستند که درون آن‌ها از چرک پر شده است. این جوش‌ها معمولاً کوچک بوده و روی سطح پوست صورت، قفسه‌ی سینه یا کمر مشاهده می‌شوند.
علت پوسچول
علت ایجاد پوسچول آلوده شدن منافذ پوست و مسدود شدن این منافذ توسط سلول‌های ایمنی و باکتری‌ها یا تغییرات هورمونی است.
درمان پوسچول
در صورت فشار دادن این جوش‌ها، باکتری‌هایی که روی سطح پوست ریخته می‌شوند، سبب گسترش آسیب در پوست می‌شوند. برای درمان این جوش‌ها نیز لازم است تا به‌صورت روزانه به پوست خود رسیدگی کنید. ضمن این‌که تغییر عادات غذایی و بهداشتی نیز می‌تواند در این راستا مفید باشد.
جوش ندولار
این نوع از جوش‌ها، برجستگی‌های دردناک و ملتهبی هستند که به‌علت وجود باکتری در عمق پوست ایجاد می‌شوند. ندول‌ها برجستگی‌هایی گوشتی، سفت و قرمز رنگ هستند. این جوش‌ها به سلول‌ها عمق پوست آسیب می‌رسانند.
علت جوش ندولار
علت ایجاد این جوش، باکتری کاتی باکتریوم است که این باکتری سبب مسدود شدن منافذ پوستی در عمق پوست می‌شود.
درمان جوش ندولار
این جوش‌ها از دسته جوش‌هایی هستند که ممکن است زخم‌های ماندگاری را ایجاد کنند. به همین دلیل حتماً باید برای درمان آن‌ها به پزشک متخصص مراجعه کنید.
جوش کیستیک
جوش کیستیک از شدید‌ترین انواع جوش است که بزرگ، قرمز، ملتهب و دردناک می‌باشد. این جوش‌ها حاوی چرک زیاد بوده و در اعماق پوست به‌وجود می‌آیند. این جوش بسیار آسیب‌زننده است و با ترکیده شدن آن، چرک تخلیه شده سبب آسیب به پوست اطراف می‌شوند.
علت جوش کیستیک
دلیل اصلی ایجاد جوش کیستیک این است که فولیکول‌های توسط چربی و سلول‌های مرده‌ی پوست یا هورمون‌ها، بسته می‌شوند.
درمان جوش کیستیک
برای درمان این جوش حتماً باید به پزشک مراجعه نمایید.
سایر علل ایجاد جوش‌ها
علاوه بر بسته شدن فولیکول‌های مو توسط چربی یا سلول‌های مرده‌ی پوست یا هورمون‌ها، دلایل دیگری نیز برای ایجاد جوش وجود دارند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
از علائم کمبود ویتامین دی بیشتر بدانید
ابتلاء به برخی از بیماری‌ها و استفاده از برخی دارو‌ها
معمولاً بیماری‌های اعصاب و روان سبب می‌شوند که پزشکان، دارو‌هایی را تجویز کنند که با مصرف این دارو‌ها، احتمال بروز جوش، افزایش می‌یابد. همچنین برخی از بیماری‌ها، خود‌به‌خود، سبب بروز جوش در ناحیه‌ی صورت، بازو، سینه یا کمر می‌شوند. از جمله‌ی این بیماری‌ها می‌توان به سندرم تخمدان پلی کیستیک اشاره کرد.
مصرف دخانیات
یکی از شایع‌ترین دلایل به‌وجود آمدن جوش در بزرگسالان استفاده از سیگار و قلیان است.
آلودگی‌های محیطی
هر چند آلودگی محیطی نمی‌تواند مستقلاً موجب ایجاد جوش شود، اما در صورتی‌که از راه زخم باز جوش، به داخل پوست وارد شود، می‌تواند سبب وخیم‌تر شدن مشکل التهاب شود.
تغذیه‌ی نامناسب
مصرف غذا‌های فست‌فود، چرب و شیرین، یکی از دلایل ایجاد جوش به‌شمار می‌آید. اگر غذا‌های چرب و فست‌فود را از برنامه‌ی غذایی خود حذف نکنید، مطمئن باشید که جوش همراه همیشگی شما خواهد بود. همچنین تغذیه نامناسب سبب توقف رشد مو می شود و مواد مغذی مورد نیاز مو تامین نمی شود. برای داشتن پوستی سالم حتماً لازم است تا از یک رژیم غذایی سالم پیروی کنید.
بیشتر بخوانید: درمان ریزش مو شدید
استفاده از مواد آرایشی فاسد یا نامرغوب
استفاده از کرم‌های آرایشی که با پوست شما سازگاری ندارند یا فاسد و نامرغوب هستند، سبب بسته شدن منافذ پوستی شما می‌شوند که این امر با ایجاد جوش همراه است. از طرفی اگر از مواد پاک‌کننده‌ی نامرغوب و نامناسب برای پاک کردن آرایش پوست خود استفاده کنید، رطوبت پوست شما از بین می‌رود و احتمال ایجاد جوش افزایش خواهد یافت.
کلام آخر
تحقیقات علمی نشان می‌دهد که عوامل ژنتیکی نیز در ایجاد جوش موثر هستند. از طرفی عادت ماهیانه، بارداری و زایمان نیز سبب ایجاد جوش می‌شوند. یکی دیگر از عوامل ایجاد جوش، استرس و اضطراب است که در اثر استرس هورمون کورتیزول افزایش یافته و در نتیجه‌ی آن غدد چربی پوست، چربی زیادی را ترشح می‌کنند. این چربی منافذ فولیکول‌های مو را می‌بندند و از این طریق موجب ظهور جوش می‌شوند.
اما مهم‌ترین علت ایجاد جوش، عدم رعایت بهداشت و نظافت است. در صورت رعایت بهداشت و نظافت پوست، منافذ پوست توسط چربی و پوست مرده مسدود نمی‌شود و از این طریق اکسیژن رسانی به سلول‌ها، به‌درستی انجام می‌گیرد.
