علل و علائم بیماری ام اس یا مالتیپل اسکلروزیس

مالتیپل اسکلروزیس (MS) یک بیماری ناتوان‌کننده بالقوه مغز و نخاع (سیستم عصبی مرکزی) است. در بیماری ام اس، سیستم ایمنی به غلاف محافظ (میلین) که فیبرهای عصبی را می‌پوشاند، حمله می‌کند و باعث مشکلات ارتباطی بین مغز و بقیه بدن می‌شود. در نهایت، این بیماری می‌تواند باعث آسیب دائمی یا تخریب فیبرهای عصبی شود. هیچ درمانی برای مالتیپل اسکلروزیس وجود ندارد. با این حال، درمان‌هایی برای کمک به تسریع بهبودی از حملات، تغییر روند بیماری و مدیریت علائم وجود دارد.

علائم بیماری ام اس

علائم و نشانه‌های MS بین بیماران بسیار متفاوت است و به محل و شدت آسیب فیبر عصبی در سیستم عصبی مرکزی بستگی دارد. برخی از افراد مبتلا به MS شدید ممکن است توانایی راه رفتن مستقل یا حرکت به طور کلی را از دست بدهند. سایر افراد ممکن است بسته به نوع MS که دارند، دوره‌های طولانی بهبودی بدون هیچ علامت جدیدی را تجربه کنند. علائم و نشانه‌های مالتیپل اسکلروزیس ممکن است بسته به محل فیبرهای عصبی آسیب‌دیده، بین افراد و در طول بیماری بسیار متفاوت باشد.

علائم رایج ام اس خاموش عبارتند از:

• بی‌حسی یا ضعف در یک یا چند اندام که معمولاً در یک زمان در یک طرف بدن شما رخ می‌دهد
• گزگز
• احساس شوک الکتریکی که با حرکات خاص گردن، به خصوص خم کردن گردن به جلو (علامت لرمیت) رخ می‌دهد
• عدم هماهنگی
• راه رفتن ناپایدار یا ناتوانی در راه رفتن
• از دست دادن جزئی یا کامل بینایی، معمولاً در یک زمان در یک چشم، اغلب با درد هنگام حرکت چشم
• دو بینی طولانی مدت
• تاری دید
• سرگیجه
• مشکلات عملکرد جنسی، روده و مثانه
• خستگی
• لکنت زبان
• مشکلات شناختی
• اختلالات خلقی

در صورت بروز هر یک از علائم فوق به دلایل نامعلوم، به پزشک مراجعه کنید.

دوره بیماری MS

بیشتر افراد مبتلا به MS دارای یک دوره بیماری عودکننده-فروکش‌کننده هستند. آن‌ها دوره‌هایی از علائم جدید یا عود را تجربه می‌کنند که در طی روزها یا هفته‌ها ایجاد می‌شود و معمولاً تا حدی یا کاملاً بهبود می‌یابد. این عودها با دوره‌های آرام بهبودی بیماری که می‌تواند ماه‌ها یا حتی سال‌ها طول بکشد، دنبال می‌شوند.

افزایش اندک دمای بدن می‌تواند به طور موقت علائم و نشانه‌های MS را بدتر کند. این موارد عود واقعی بیماری محسوب نمی‌شوند، بلکه عودهای کاذب هستند.

حداقل 20 تا 40 درصد از افراد مبتلا به MS عودکننده-فروکش‌کننده در نهایت می‌توانند پیشرفت ثابتی از علائم، با یا بدون دوره‌های بهبودی، در عرض 10 تا 20 سال از شروع بیماری ایجاد کنند. این به عنوان MS پیشرونده ثانویه شناخته می‌شود.

بدتر شدن علائم معمولاً شامل مشکلات حرکتی و راه رفتن بودهو  سرعت پیشرفت بیماری در بین افراد مبتلا به MS پیشرونده ثانویه بسیار متفاوت است. برخی از افراد مبتلا به MS شروع تدریجی و پیشرفت ثابتی از علائم و نشانه‌ها را بدون هیچ گونه عودی تجربه می‌کنند که به عنوان MS پیشرونده اولیه شناخته می‌شود.

علت به وجود آمدن بیماری ام اس

علت دقیق مالتیپل اسکلروزیس ناشناخته است. این یک بیماری خودایمنی در نظر گرفته می‌شود که در آن سیستم ایمنی بدن به بافت‌های خود حمله می‌کند. در مورد MS، این اختلال در سیستم ایمنی به میلین آسیب می‌زند.

میلین ماده‌ای چرب است که به عنوان یک پوشش محافظ در اطراف فیبرهای عصبی در سیستم عصبی مرکزی عمل می‌کند. میلین به انتقال سریع تکانه‌های الکتریکی در امتداد فیبرهای عصبی کمک می‌کند. هنگامی که میلین آسیب می‌بیند و ارتباط فیبر عصبی مختل می‌شود، پیام‌ها به طور موثر بین مغز و بقیه بدن منتقل نمی‌شوند.

این موضوع می‌تواند منجر به طیف گسترده‌ای از علائم MS شود. مشخص نیست که چرا MS در برخی افراد ایجاد می‌شود و در برخی دیگر ایجاد نمی‌شود. به نظر می‌رسد ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی دخیل باشد.

عوامل خطرناک در ام اس

این عوامل ممکن است خطر ابتلا به مالتیپل اسکلروزیس را افزایش دهند:

• سن: MS می‌تواند در هر سنی رخ دهد، اما معمولاً در افراد 20 تا 40 ساله تشخیص داده می‌شود.
• جنسیت: زنان تقریباً دو تا سه برابر بیشتر از مردان در معرض ابتلا به MS هستند.
• سابقه خانوادگی: اگر یکی از والدین یا خواهر و برادر شما MS داشته باشد، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری هستید.
• عفونت‌های خاص: ویروس‌های مختلفی با MS مرتبط هستند، از جمله ویروس Epstein-Barr، که باعث مونونوکلئوز عفونی می‌شود.
• نژاد: افراد سفیدپوست، به ویژه آن‌هایی که دارای اصل و نسب اروپای شمالی هستند، در معرض بالاترین خطر ابتلا به MS هستند. افرادی که آسیایی، آفریقایی یا بومی آمریکایی هستند، کمترین خطر ابتلا را دارند.

انجام انواع آزمایشات نظیر آزمایش خون، آزمایش بارداری، آزمایش ویتامین d، آزمایش ادرار، آزمایش مدفوع و آزمایش در محل کار تهران توسط بهترین آزمایشگاه تهران که کادر مجرب و حرفه‌ای دارد و از مدرن‌ترین تجهیزات آزمایشگاهی استفاده می‌کند.

• آب و هوا: MS در کشورهایی با آب و هوای معتدل، از جمله کانادا، شمال ایالات متحده، نیوزلند، جنوب شرقی استرالیا و اروپا، بسیار شایع‌تر است.
• ویتامین D کم: داشتن سطح پایین ویتامین D و قرار گرفتن کم در معرض نور خورشید با خطر بیشتر MS مرتبط است. از همین رو انجام آزمایش ویتامین d اهمیت بسیاری دارد.
• بیماری‌های خودایمنی خاص: شما در معرض خطر کمی بالاتر از ابتلا به MS هستید اگر بیماری‌های خودایمنی دیگری مانند بیماری تیروئید، کم‌خونی خطرناک، پسوریازیس یا دیابت نوع 1 دارید.
• سیگار کشیدن: سیگاری‌هایی که یک رویداد اولیه از علائم بالقوه MS را تجربه می‌کنند (که نشان‌دهنده آسیب میلین است) در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به رویداد دوم هستند که MS را تأیید می‌کند.

عاقبت بیماری ام اس

افراد مبتلا به مالتیپل اسکلروزیس ممکن است عوارض زیر را تجربه کنند:

• سفتی یا اسپاسم عضلات
• فلج، معمولاً در پاها
• مشکلات مثانه، روده یا عملکرد جنسی
• تغییرات ذهنی، مانند فراموشی یا اختلال در تمرکز
• افسردگی
• صرع

مطالب مرتبط: آشنایی کامل با انواع بیماری و علائم آن‌ها

پیشگیری از ام اس

هیچ راه شناخته شده‌ای برای پیشگیری از مالتیپل اسکلروزیس وجود ندارد. با این حال، درمان زودهنگام رویداد اولیه علائم عصبی ممکن است به جلوگیری از پیشرفت به MS بالینی کمک کند.

راه‌های تشخیص بیماری MS

هیچ آزمایش خاصی برای تشخیص قطعی مالتیپل اسکلروزیس وجود ندارد. در عوض، تشخیص MS اغلب به رد سایر بیماری‌هایی که می‌توانند علائم مشابهی ایجاد کنند، بستگی دارد که به عنوان تشخیص افتراقی شناخته می‌شود. پزشک شما احتمالاً با گرفتن یک سابقه پزشکی کامل و انجام معاینه عصبی شروع می‌کند. پس از آن، شما ممکن است تحت یک یا چند مورد از آزمایش‌های زیر قرار بگیرید:

• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI): اسکنر MRI از یک میدان مغناطیسی و امواج رادیویی برای تولید تصاویر دقیق از مغز و نخاع شما استفاده می‌کند. MRI می‌تواند ضایعات (نواحی آسیب) در مغز و نخاع شما را که نشان‌دهنده آسیب میلین است، نشان دهد.
• آزمایش مایع نخاعی (پونکسیون کمری): در این روش، نمونه کوچکی از مایع محافظ اطراف مغز و نخاع شما (مایع مغزی نخاعی) برای تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی برداشته می‌شود. این آزمایش می‌تواند ناهنجاری‌هایی را نشان دهد که با MS مرتبط هستند، مانند سطوح غیرطبیعی پروتئین یا سلول‌های ایمنی خاص.
• پتانسیل‌های برانگیخته: این آزمایش‌ها پاسخ الکتریکی مغز شما را به محرک‌های بینایی، شنوایی یا حسی اندازه‌گیری می‌کنند. تاخیر در انتقال سیگنال‌ها ممکن است نشان‌دهنده آسیب در مسیرهای عصبی باشد.

درمان ام اس

هیچ درمانی برای مالتیپل اسکلروزیس وجود ندارد. درمان معمولاً بر تسریع بهبودی از حملات، کند کردن پیشرفت بیماری و مدیریت علائم متمرکز است. برخی از افراد علائم خفیفی دارند که نیازی به درمان ندارند.

درمان‌هایی که برای اصلاح روند بیماری استفاده می‌شوند، درمان‌های اصلاح‌کننده بیماری (DMTs) نامیده می‌شوند. این داروها ممکن است خطر عود را کاهش دهند و پیشرفت ناتوانی را در افراد مبتلا به MS عودکننده-فروکش‌کننده و MS پیشرونده ثانویه با فعالیت بیماری کند کنند.

همین حالا برای انجام آزمایش خون در بهترین و مجهزترین آزمایشگاه تهران اقدام کنید!!

درمان‌های مورد استفاده برای مدیریت علائم MS شامل موارد زیر است:

• کورتیکواستروئیدها: این داروها، مانند پردنیزون خوراکی و متیل پردنیزولون داخل وریدی، التهاب را کاهش می‌دهند که می‌تواند به تسریع بهبودی از حملات MS کمک کند.
• شل کننده‌های عضلانی: شما ممکن است این داروها را برای تسکین اسپاسم عضلانی دردناک دریافت کنید.
• داروهایی برای کاهش خستگی: آمانتادین (گوکوفن)، مودافینیل (پروویجیل) و متیل فنیدات (ریتالین، دیگران) ممکن است به کاهش خستگی MS کمک کنند.
• داروهای دیگر: داروهای دیگری ممکن است برای افسردگی، درد، اختلال عملکرد جنسی، بی‌خوابی، مشکلات مثانه یا روده و سایر عوارض MS تجویز شوند.
• درمان فیزیکی برای کمک به تقویت عضلات و حفظ تعادل و همچنین کاردرمانی برای کمک به شما در انجام کارهای روزمره نیز ممکن است توصیه شود.

منبع مقاله: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/multiple-sclerosis/symptoms-causes/syc-20350269