زینک یا همان روی، که با علامت Zn نمایش داده می‌شود، یک ماده معدنی ضروری است که بدن ما به مقدار کمی از آن نیاز دارد. این عنصر معمولا در گوشت قرمز، مرغ و ماهی یافت می‌شود و برای سلامتی، رشد و حس چشایی انسان لازم است. نقش و خواص زینک در بدن بسیار زیاد است.
روی در همه قسمت‌های بدن یافت می‌شود، اما بدن نمی‌تواند روی اضافی را ذخیره کند، بنابراین این عنصر باید به‌شکل روزانه از طریق رژیم غذایی تامین شود. به‌طور کلی زینک برای عملکرد سیستم ایمنی، بهبود زخم، لخته‌شدن خون، عملکرد تیروئید و بسیاری موارد دیگر مورد نیاز است. همچنین نقش کلیدی در حفظ بینایی ایفا می‌کند و ممکن است اثراتی در برابر ویروس‌ها نیز داشته باشد.
آشنایی بیشتر با انواع ویتامین های ضروری برای بدن + نحوه مصرف آنها
معمولاً از روی برای درمان اسهال و بیماری ویلسون استفاده می شود. روی همچنین برای آکنه، دیابت، بی‌اشتهایی، سوختگی و درمان ریزش مو بسیاری از اهداف دیگر استفاده می‌شود. با این حال، شواهد کافی برای حمایت از استفاده از روی برای درمان COVID-19 وجود ندارد.
اگر می‌خواهید درباره نقش و خواص زینک در بدن بیشتر بدانید، تا آخر این مقاله همراه ما باشید.
اهمیت زینک در بدن چیست؟
روی در ساختار بسیاری از آنزیم‌ها نقش دارد و برای عملکرد طبیعی سلول ضروری است. همچنین نقش مهمی در ایمنی سلولی، تشکیل استخوان، رشد بافت، عملکرد مغز و رشد جنین و کودک دارد. این عنصر در بلوغ و تحرک اسپرم نیز نقش دارد.
نقش و خواص زینک در بدن شامل نقش در عملکرد و بازسازی کبد نیز هست. از سوی دیگر، کبد نیز نقش مهمی در حفظ سطح روی دارد. این عنصر دارای فعالیت ضد باکتریایی نیز می‌باشد.
عملکردهای روی در انسان را می‌توان به‌طور خلاصه به سه دسته تقسیم کرد:
- کاتالیزوری(آنزیمی)
- ساختاری
- تنظیمی
فرین، آزمایشگاه در قیطریه با به روزترین تجهیزات و دقیق‌ترین آزمایشات تشخیص طبی می باشد.
1- عملکرد کاتالیزوری روی
در نقش کاتالیزوری، روی جزء حیاتی صدها آنزیم است. آنزیم‌ها عملکردهای حیاتی بدن را انجام می‌دهند. بسیاری از این آنزیم‌ها در فرآیندهای ژنتیکی دخالت دارند و به‌همین دلیل گفته می‌شود که روی در فرآیند ژنتیکی دخیل است.
2- عملکرد ساختاری روی
در نقش ساختاری، روی در ساختار پروتئین‌های خاصی قرار گرفته و در نتیجه ساختارهای خاصی مانند (Zinc Finger) «انگشت روی» را ایجاد می‌کند. انگشت روی در فعالیت‌های زیر دخیل است:
ساختار یک ژن بالقوه سرکوبگر تومور، تمایز غضروفی، تکثیر سلولی، تمایز اسپرم‌ها و تخمک‌ها و رشد اولیه جنین
بیشتر بخوانید:ویتامین چاق کننده کدامند؟
3- عملکرد تنظیمی
در نقش تنظیمی، روی برای تنظیم تعدادی از فرآیندهای بیولوژیکی مانند تنظیم ژن ضروری است که بیشتر این ژن‌ها با رشد سرطان و متاستاز مرتبط هستند. علاوه بر این، روی، از طریق تنظیم بیان متالوتیونین، در عملکرد آنتی اکسیدانی نیز مؤثر است.
روی همچنین در تثبیت ساختار و عملکرد بیش از 300 آنزیم مختلف نقش دارد. از این رو، این عنصر تقریباً بر تمام جنبه‌های سوخت و ساز که در اندام‌های بدن انسان به‌ویژه پوست و مو انجام می‌شود، تأثیرات قابل‌توجهی می‌گذارد.
بیشتر بخوانید: نقش ویتامین ای در بدن
نقش و خواص زینک در بدن؛ چرا روی برای بدن ضروری است؟
روی یکی از مواد مغذی کلیدی در بدن است. اگرچه میزان نیاز ما به این عنصر خیلی کم است، اما اگر این میزان کم تامین نشود، مشکلات زیادی برای سلامتی ما ایجاد می‌گردد. نقش و خواص زینک در بدن، به‌شرح زیر است:
1-بهبود عملکرد سیستم ایمنی
بدن برای تشکیل و فعال‌کردن لنفوسیت‌های T، که نوعی گلبول سفید هستند که با عفونت‌ها مبارزه می‌کنند، به روی نیاز دارد. سطوح پایین روی، عملکرد سیستم ایمنی را کاهش دهد و خطر ابتلا به ذات الریه را در کودکان و افراد مسن افزایش می‌دهد.
2-تسریع بهبود زخم
مطالعات نشان می‌دهند که روی به حفظ سلامت پوست کمک می‌کند، زخم‌های پوستی را درمان می‌کند و روند بهبود زخم را تسریع می‌کند. روی با ترمیم سد پوستی، ساختن مجدد بافت، کمک به انعقاد خون و کاهش التهاب و استرس اکسیداتیو به تسریع بهبود زخم کمک می‌کند.
3-تولید رنگدانه پوست
روی همچنین در ترکیب با سایر ریزمغذی‌ها مانند مس (Cu)، کبالت، نیکل، آهن، منگنز و کلسیم نقش مهمی در فرآیند تولید رنگدانه‌های پوست دارد.
مطالعات مربوط به نقش و خواص زینک در بدن نشان داده‌اند که نسبت مس به روی در هر بیماری پوستی، نشان‌دهنده شدت پیشرفت است.
4-کمک به رشد مو
روی در فعالیت‌های عملکردی فولیکول‌های مو نقش دارد. علاوه بر این، تا حد زیادی از پس‌رفت فولیکول مو جلوگیری می‌کند و آن را تقویت می‌نماید. به همین دلیل در بسیاری از موارد، مکمل روی برای کمک به بهبود ریزش مو و تقویت رشد موها تجویز می‌گردد.
5-پیشگیری و درمان اسهال
اسهال می‌تواند منجر به کم‌آبی شدید و حتی مرگ در کودکان شود. کمبود روی باعث افزایش حساسیت به عفونت و در نتیجه اسهال، به‌خصوص در کودکان می‌شود. از این رو، سازمان جهانی بهداشت و یونیسف به والدین و مراقبان کودکان مبتلا به اسهال توصیه می‌کنند برای کاهش علائم و طول مدت بیماری، 10 تا 14 روز مکمل روی به آنها بخورانند.
بیشتر بخوانید:ویتامین دی در بارداری
6-درمان سرماخوردگی
مصرف قرص یا شربت زینک، می‌تواند به تسریع بهبودی و کاهش علائم سرماخوردگی کمک کند.
7-تاخیر در دژنراسیون ماکولا وابسته به سن (AMD)
AMDیا Delaying age-related macular degeneration، یک بیماری چشمی است که منجر به از دست‌دادن تدریجی بینایی می‌شود. یک مطالعه در مقیاس بزرگ نشان داده است که مصرف روزانه 80 میلی‌گرم روی همراه با ویتامین C، ویتامین E و مس به مدت 6 سال خطر از دست‌دادن بینایی را کاهش می‌دهد و پیشرفت AMD را در افرادی که در معرض خطر بالای ابتلا به AMD پیشرفته هستند کند می‌کند. به‌همین دلیل، مکمل حاوی این ویتامین‌ها به بیماران مبتلا به AMD تجویز می‌گردد.
سخن آخر
همان‌طور که می‌بینید نقش و خواص زینک در بدن بسیار گسترده است. هیچ بخشی از بدن وجود ندارد که بی‌نیاز از این عنصر باشد. با این حال زینک در مواد غذایی بسیاری یافت می‌شود و معمولا نیازی به دریافت مکمل آن نیست. با توجه به نقش و خواص زینک در بدن، از جمله نقش آن در فرآیندهای ژنتیکی، مصرف بیش از حد روی از طریق مکمل‌ها توصیه نمی‌شود. تنها زمانی لازم است از مکمل روی استفاده کنید که آزمایش خون شما کمبود این عنصر در خون را نشان دهد؛ در غیر این صورت، میزانی از روی که به‌طور معمول در رژیم غذایی دریافت می‌شود کافی است. برخی از منابع روی رژیم غذایی شامل گوشت، مرغ، آجیل و قارچ است.
