بیماری سیفلیس یک عفونت مقاربتی (sexually transmitted infection, STI) است که توسط نوعی باکتری ایجاد می‌شود و در صورت عدم درمان می‌تواند مشکلات جدی برای سلامتی فرد ایجاد کند. با این حال، اگر زود تشخیص داده شود، به‌راحتی قابل درمان است.
امسال (سال 1401)، بر اساس توزيع اطلاعات كشوري STI، تعداد موارد شناسايي شده بیماری مقاربتی سيفليس در ایران 795 نفر اعلام شد. این درحالی است که تعداد افراد مبتلا به سوزاك 5 هزار و 592 نفر، تريكومونيازيس 101 هزار و 510 نفر، زگيل‌هاي تناسلي 4 هزار و 926 نفر و تبخال تناسلی 2 هزار و 964 نفر گزارش شد است. اگرچه میزان ابتلا به بیماری سیفلیس نسبت به سایر بیماری‌های گزارش شده کمتر است؛ اما عوارض بلند مدت جدی آن در صورت عدم درمان، لزوم پرداختن به این بیماری، تشخیص زود هنگام و درمان آن را مشخص می‌کند.
این مقاله جنبه‌های مختلف بیماری سیفلیس مانند علائم، عوارض، راه‌های انتقال، تشخیص و درمان را بررسی می‌کند.
سیفلیکس چیست؟
سیفلیس عفونتی است که در اثر نوعی باکتری با نام T.pallidum ایجاد می‌شود. این باکتری از طریق تماس مستقیم فرد با زخم سیفلیکس فرد دیگر که مبتلا به این بیماریست پخش می‌شود.
زخم‌های این بیماری ممکن است روی پوست یا غشاهای مخاطی واژن، مقعد، رکتوم، لب‌ها یا دهان ایجاد شوند.
این بیماری به ندرت از طریق بوسیدن منتقل می‌شود و بیشتر از طریق فعالیت جنسی از یک فرد به فرد دیگر گسترش می‌یابد.
اگر سیفلیکس درمان نشود، می‌تواند عوارض جدی و بلند‌مدت ایجاد کند و به قلب، مغز، ماهیچه‌ها، استخوان‌ها و چشمان فرد آسیب وارد کند و حتی سبب کوری شود.
علائم سیفلیس چیست؟
در برخی از افراد مبتلا، سیفلیس هیچ علامتی ندارند. به‌همین دلیل ممکن است فرد نداند به این بیماری مبتلا شده‌است، مگر این‌که آزمایش بدهد. این موضوع اهمیت آزمایشات و چکاپ‌های دوره‌ای مربوط به بیماری‌های مقاربتی را بیشتر می‌کند.
بیماری سیفلیس 4 مرحله دارد: اولیه، ثانویه، نهفته و سوم. علائم در هر مرحله با مرحله دیگر متفاوت است.
مرحله اولیه سیفلیس
سیفلیس اولیه 3 یا 4 هفته پس از عفونت رخ می‌دهد (اگرچه ممکن است 90 روز طول بکشد تا زخم ظاهر شود). علائم ممکن است شامل یک زخم بدون درد باشد که معمولاً یک سانتی‌متر طول دارد. این زخم در محلی که عفونت وارد بدن شده است، مانند آلت تناسلی، دهانه رحم، دهان یا مقعد، ایجاد می‌شود. در این مرحله ممکن است غدد لنفاری فرد هم متورم شوند.
از آنجا که زخم درد ندارد و ممکن است در نواحی مثل پشت گلو، واژن یا مقعد پنهان شود، این احتمال وجود دارد که شناسایی نشود. این زخم ها معمولاً پس از 3 تا 6 هفته خود به خود از بین می روند، حتی بدون درمان. اما عفونت در بدن باقی مانده و قابل انتقال است.
مرحله ثانویه سیفلیس
سیفلیس ثانویه می‌تواند 7 تا 10 هفته پس از عفونت اولیه رخ دهد. علائم ممکن است 6 ماه یا بیشتر ادامه داشته باشند و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- بثورات قرمز روی کف دست، کف پا، سینه یا پشت
- تب
- بزرگ‌شدن غدد در زیر بغل و کشاله ران
- گلو درد
- ریزش مو
- کاهش وزن
- سردرد
- درد در استخوان‌ها، عضلات و مفاصل
- خستگی
- زخم در دهان، حفره بینی یا اندام تناسلی
- علائم عصبی
مرحله نهفته سیفلیس
سیفلیس نهفته (خوابیده) معمولاً هیچ علامتی ندارد و فقط با آزمایش خون مشخص می‌شود. اگر سیفلیس در این مرحله درمان نشود، می‌تواند پنهان بماند یا به سیفلیس سوم تبدیل شود. سیفلیس نهفته در 12 تا 24 ماه اول واگیردار است.
مرحله سوم سیفلیس
سیفلیس سوم می‌تواند بین 5 تا 20 سال پس از عفونت اولیه ظاهر شود. در این مرحله، باکتری‌ها می‌توانند تقریباً به تمام قسمت‌های بدن از جمله قلب، مغز، نخاع، چشم‌ها و استخوان‌ها آسیب برسانند و منجر به بیماری‌های قلبی، بیماری‌های روانی، نابینایی، ناشنوایی و مشکلات عصبی شوند.
سیفلیس چگونه تشخیص داده می‌شود؟
راه تشخیص بیماری سیفلیس آزمایش خون است. آزمایش خون آنتی‌بادی‌هایی را که بدن برای مبارزه با عفونت تولید می‌کند، تشخیص می‌دهد. یک آزمایش مثبت نشان می‌دهد که فرد در حال حاضر عفونت دارد یا در گذشته داشته است. ممکن است 3 ماه طول بکشد تا آنتی‌بادی تولید شود، بنابراین آزمایشات ممکن است در اوایل منفی باشند.
پزشک همچنین ممکن است ترشحات زخم شما را برای کشت و تشخیص به آزمایشگاه بفرستد. هنگامی که سیفلیس تشخیص داده شد، پزشک آن را به مقامات بهداشتی محلی گزارش می‌دهد تا در آمار کلی محاسبه گردد. با این حال نام شما محفوظ خواهد ماند.
زنان باردار به‌طور معمول برای سیفلیس آزمایش می‌شوند. همچنین خوب است که زنان باردار برای سایر عفونت‌های مقاربتی مانند کلامیدیا، سوزاک و HIV آزمایش شوند.
بیماری سیفلیس چگونه درمان می‌شود؟
سیفلیس معمولا با تزریق آنتی‌بیوتیک پنی‌سیلین به عضله درمان می‌شود. اگر فرد به پنی‌سیلین حساسیت داشته باشد، درمان‌های دیگری نیز وجود دارند. مدت زمانی که برای درمان نیاز است بستگی به مرحله عفونت دارد. ممکن است نیاز به آزمایش خون مجدد در 3، 6 و 12 ماه پس از درمان وجود داشته باشد تا مشخص شود که آیا درمان مؤثر بوده است یا نه.
پس از درمان با پنی‌سیلین، ممکن است به مدت 24 ساعت فرد احساس کند که آنفولانزا دارد. همچنین ممکن است علائمی مثل تب و درد را تجربه کند. این علائم به زودی برطرف شده و جای نگرانی ندارند.
اگر فرد در بارداری به بیماری سیفلیس مبتلا شود و بیماری او در اوایل بارداری تشخص داده شود، به خوبی قابل درمان است و احتمال آسیب به جنین کم است.
آیا می توان از سیفلیس پیشگیری کرد؟
انجام رابطه جنسی ایمن بهترین راه برای پیشگیری از عفونت سیفلیس است. برای این کار لازم است موارد زیر رعایت شوند:
- استفاده از وسایل افزایش دهنده ایمنی در هنگام هرگونه رابطه جنسی
- اطمینان از سلامت شریک جنسی
- انجام آزمایشات دوره‌ای برای اطمینان از عدم ابتلا به این باکتری (هر 6 ماه تا 12 ماه)
- قطع ارتباط جنسی با شریک جنسی مبتلا تا انتهای دوره درمان
بیشتر بخوانید: انجام تمامی آزمایشات درب منزل در آزماشگاه فرین تهران
عوارض سیفلیس چیست؟
همان‌طور که ذکر شد، بیماری سیفلیس در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به عوارض جدی شود. این بیماری در سال‌های طولانی به‌تدریج در تمام بدن پخش می‌شود (سفلیس سوم) و منجر به مشکلات جدی در مغز، چشم و قلب می‌شود.
اگر زنان باردار مبتلا به این بیماری درمان نشوند سقط جنین، مرده‌زایی، نارس بودن، وزن کم هنگام تولد یا مرگ نوزاد رخ می‌دهد. نوزادانی که با سیفلیس متولد می‌شوند ممکن است در مغز، استخوان‌ها، خون، اندام‌ها، بینایی و شنوایی خود دچار مشکلات اساسی شوند.
سخن آخر
بیماری سیفلیس یک بیماری مقاربتی است که توسط نوعی باکتری ایجاد می‌شود. این بیماری به‌راحتی با آنتی‌بیوتیک قابل درمان است. با این حال اگر تشخیص داده نشده و یا درمان نشود، می‌تواند عوارض جدی ایجاد کند. تشخیص سیفلیس با استفاده از آزمایش خون است و درمان آن با استفاده از آنتی بیوتیک پنی‌سیلین. راه پیشگیری آن مقاربت حفاظت شده و آزمایشات دوره‌ای است و باید در زنان باردار جدی گرفته شود.
منابع:
https://www.healthdirect.gov.au/syphilis
https://www.medicalnewstoday.com/articles/186656#what-is-syphilis
