آزمایش خون
آزمایش خون یک اصطلاح کلی است که به توسط خون گیری از فرد آزمایش دهنده انجام می شود ولی به طور دقیق تر می تواند بسیاری از آزمایشات را شامل شود. یکی از آزمایشاتی که در اکثر آزمایشات درخواستی پزشکان وجود دارد، آزمایش “شمارش کامل خون” یا CBC است. در ادامه به اجزای آزمایش CBC و تفسیر هر کدام می پردازیم. شمارش کامل خون، همچنین به عنوان CBC شناخته می شود، یک پنل خون جامع و ضروری است که به پزشک شما اجازه می دهد تا هر نوع سلول را در خون شما ارزیابی کند. CBC میزان گلبول های قرمز (RBC)، گلبول های سفید (WBC) و پلاکت ها (PLT) را اندازه گیری می کند. هر یک از این نوع سلول های خونی وظایف مهمی را انجام می دهند، بنابراین تعیین سطح آنها می تواند اطلاعات مهم سلامتی را ارائه دهد. CBC ممکن است برای کمک به تشخیص طیف وسیعی از شرایط سلامتی و همچنین نظارت بر نحوه تأثیرگذاری بدن توسط بیماری‌ها یا درمان‌های پزشکی مختلف استفاده شود.
هدف از آزمایش خون
هدف از شمارش کامل خون این است که جزئیات وضعیت سلامتی شما را به پزشک ارائه کنید. این آزمایش یک ابزار پزشکی مهم است زیرا از یک نمونه برای تجزیه و تحلیل طیف کامل سلول های موجود در خون و همچنین برخی از ویژگی های آن سلول ها استفاده می کند.از آنجایی که CBC اطلاعاتی در مورد هر نوع سلول در خون ارائه می دهد، می تواند اطلاعات مربوط به طیف گسترده ای از مشکلات پزشکی را ارائه دهد.
کاربردهای اولیه CBC تشخیص، نظارت و غربالگری است:
CBC می تواند بسیاری از ناهنجاری های مختلف را در خون شناسایی کند که می تواند با مشکلات پزشکی مشخص مرتبط باشد. به همین دلیل، CBC اغلب به عنوان یک تست تشخیصی استفاده می شود. در بسیاری از موارد، می‌تواند شرایط خاصی را تأیید یا رد کند و ممکن است در کنار سایر آزمایش‌ها برای رسیدن به تشخیص قطعی استفاده شود.
مانیتورینگ، فرآیند پیگیری وضعیت بیمار در طول زمان است. CBC می تواند برای نظارت بر بیمارانی که قبلاً مبتلا به اختلالات خونی تشخیص داده شده اند استفاده شود. می تواند به نحوه پاسخ وضعیت فرد به درمان کمک کند، و ممکن است برای مشاهده عوارض جانبی برخی درمان‌های پزشکی استفاده شود.
غربالگری، آزمایشی برای یافتن مشکلات سلامتی قبل از بروز علائم است. در برخی موارد، پزشک ممکن است CBC را به عنوان یک آزمایش غربالگری در طول معاینات معمول تجویز کند.
آزمایش خون چه چیزی را اندازه گیری می کند؟
CBC شامل اندازه گیری های متعددی است که شامل تعداد سلول های خون و برخی از ویژگی های فیزیکی آن ها می شود. یک CBC استاندارد شامل چندین عنصر مربوط به گلبول های قرمز، گلبول های سفید و پلاکت ها است که در بخش های زیر توضیح داده شده است.
آمادگی پیش از آزمایش خون
هیچ آمادگی خاصی قبل از شمارش کامل خون لازم نیست.در برخی موارد، شمارش کامل خون همراه با سایر آزمایشات خون انجام می شود. هنگامی که بیش از یک آزمایش خون انجام می دهید، ممکن است ارائه دهنده شما از شما بخواهد که برای مدت معینی قبل از آزمایش چیزی نخورید. (مانند آزمایش قند خون ناشتا)اگر سؤال یا نگرانی در مورد هر نوع آماده سازی آزمایش دارید، برای دستورالعمل های خاص با پزشک یا آزمایشگاه خود تماس بگیرید.
خواندن آزمایش خون
تفسیر آزمایش خون به منظور ارزیابی وضعیت سلامت شما انجام می‌شود و نتایج این آزمایش ممکن است به شکل زیر تفسیر شوند:
( CBC (Complete Blood Count: به منظور شمارش تمامی اجزا و سلول‌های خون اعم از گلبول قرمز، گلبول سفید و پلاکت خون می‌باشد. افزایش میزان CBC ممکن است نشانه عفونت یا التهاب باشد.
مقادیر عادی:
- گلبول سفید:4500 الی 11000(سلول/میلی لیتر)
- گلبول قرمز: در بانوان 4.1 میلیون الی 5.1 میلیون (سلول / میلی لیتر) و در آقایون 4.5 میلیون الی 5.9 میلیون (سلول/میلی لیتر)
- پلاکت خون:150000 الی 450000 پلاکت در میلی لیتر
RBC (Red Blood Cell Count: نشانگر تعداد گلبول‌های قرمز در خون است. کاهش میزان RBC ممکن است به آنمی یا همان کم خونی اشاره داشته باشد.
مقادیر عادی:
- آقایون: 4.5 تا 6.0 میلیون در میلی متر خون
- بانوان: 4.0 تا 5.5 میلیون در میلی متر خون
هموگلوبین (Hemoglobin): میزان هموگلوبین در خون را نشان می‌دهد و به ارزیابی قدرت حمل اکسیژن توسط گلبول‌های قرمز کمک می‌کند.
هماتوکریت (Hematocrit ): نشانگر حجم گلبول‌های قرمز در خون است.
Differential White Blood Cell Count: برای شمارش نوع گلبول‌های سفید است. این بخش اطلاعات بیشتری در مورد نوع و توزیع گلبول‌های سفید در خون شما ارائه می‌دهد.
پلاکت (Platelet Count): نشانگر تعداد پلاکت‌ها در خون است که نقش مهمی در لخته‌زدایی دارند.
گلوکز(Glucose): میزان قند خون را نشان می‌دهد.
(Blood Urea Nitrogen) BUN: به ارزیابی عملکرد کلیه‌ها کمک می‌کنند.
الکترولیت‌ها: شامل سدیم، پتاسیم، کلسیم و غیره هستند و تعادل الکترولیتی خون را نشان می‌دهند.
AST (Aspartate Aminotransferase) و ALT (Alanine Aminotransferase): نشانگر وضعیت کبد است.
آزمایش گازهای خونی (Arterial Blood Gas – ABG): این آزمایش اطلاعاتی در مورد میزان اکسیژن و دی‌اکسید کربن در خون، pH خون و اسیدیته خون ارائه می‌دهد و در مواردی مانند اختلالات تنفسی مفید است.
نتایج این آزمایش‌ها توسط پزشک شما تفسیر می‌شود و بر اساس نتایج و شرایط خاص شما، پزشک ممکن است تشخیص بدهد که آیا وضعیت سلامت شما نرمال است یا نیاز به درمان دارید. همچنین، نتایج آزمایش‌ها ممکن است با سابقه پزشکی و علائم شما در نظر گرفته شوند.
