آزمایش خون
آزمایش خون یک اصطلاح کلی است که به توسط خون گیری از فرد آزمایش دهنده انجام می شود ولی به طور دقیق تر می تواند بسیاری از آزمایشات را شامل شود. یکی از آزمایشاتی که در اکثر آزمایشات درخواستی پزشکان وجود دارد، آزمایش “شمارش کامل خون” یا CBC است. در ادامه به اجزای آزمایش CBC و تفسیر هر کدام می پردازیم. شمارش کامل خون، همچنین به عنوان CBC شناخته می شود، یک پنل خون جامع و ضروری است که به پزشک شما اجازه می دهد تا هر نوع سلول را در خون شما ارزیابی کند. CBC میزان گلبول های قرمز (RBC)، گلبول های سفید (WBC) و پلاکت ها (PLT) را اندازه گیری می کند. هر یک از این نوع سلول های خونی وظایف مهمی را انجام می دهند، بنابراین تعیین سطح آنها می تواند اطلاعات مهم سلامتی را ارائه دهد. CBC ممکن است برای کمک به تشخیص طیف وسیعی از شرایط سلامتی و همچنین نظارت بر نحوه تأثیرگذاری بدن توسط بیماری‌ها یا درمان‌های پزشکی مختلف استفاده شود.
هدف از انجام آزمایش خون
هدف از شمارش کامل خون این است که جزئیات وضعیت سلامتی شما را به پزشک ارائه کنید. این آزمایش یک ابزار پزشکی مهم است زیرا از یک نمونه برای تجزیه و تحلیل طیف کامل سلول های موجود در خون و همچنین برخی از ویژگی های آن سلول ها استفاده می کند.از آنجایی که CBC اطلاعاتی در مورد هر نوع سلول در خون ارائه می دهد، می تواند اطلاعات مربوط به طیف گسترده ای از مشکلات پزشکی را ارائه دهد. آزمایش خون می‌تواند اطلاعات ارزشمندی در مورد موارد زیر ارائه دهد:
- تعداد سلول‌های خونی: گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها
- سطح الکترولیت‌ها: سدیم، پتاسیم، کلسیم و سایر مواد معدنی مهم
- عملکرد اندام‌ها: کبد، کلیه‌ها، تیروئید و سایر غدد
- سطح قند خون: برای تشخیص دیابت
- سطوح چربی خون: کلسترول و تری گلیسیرید
- وجود عفونت: باکتریایی یا ویروسی
- وجود آنتی بادی‌ها: نشان دهنده ایمنی در برابر بیماری‌ها
- سطح هورمون‌ها: مانند هورمون‌های جنسی و تیروئید
آزمایش خون می‌تواند به طور منظم برای بررسی سلامت کلی شما انجام شود، یا برای تشخیص یا نظارت بر یک بیماری خاص تجویز شود.
انواع آزمایش خون
آزمایش شمارش کامل خون (CBC)
این آزمایش تعداد سلول‌های خونی شما، هموگلوبین و هماتوکریت را اندازه گیری می‌کند. سلول‌های خونی شامل گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها هستند.
پنل متابولیک پایه (BMP)
این ازمایش سطح الکترولیت‌ها، قند خون، عملکرد کبد و کلیه را اندازه گیری می‌کند. الکترولیت‌ها مواد معدنی هستند که به تعادل مایعات بدن، عملکرد عصبی و انقباض عضلات کمک می‌کنند.
آزمایش تیروئید
این آزمایش سطح الکترولیت‌ها، قند خون، عملکرد کبد و کلیه را اندازه گیری می‌کند. الکترولیت‌ها مواد معدنی هستند که به تعادل مایعات بدن، عملکرد عصبی و انقباض عضلات کمک می‌کنند.
آزمایش قند خون ناشتا
این آزمایش سطح قند خون شما را بعد از یک شب ناشتا بودن اندازه گیری می‌کند. قند خون بالا می‌تواند نشانه ای از دیابت باشد.
آزمایش هموگلوبین A1C
این آزمایش میانگین سطح قند خون شما را در دو تا سه ماه گذشته اندازه گیری می‌کند. این آزمایش برای نظارت بر کنترل قند خون در افراد مبتلا به دیابت استفاده می‌شود.
غربالگری سرطان
این آزمایش‌ها می‌توانند به تشخیص زودهنگام برخی از انواع سرطان کمک کنند.
تست آنزیم‌های کبدی
سطح آنزیم‌های خاص در کبد را اندازه گیری می‌کند که می‌تواند نشان دهنده آسیب کبدی باشد.
تست زمان انعقاد خون
زمان لازم برای لخته شدن خون را اندازه گیری می‌کند.
تست‌های هورمونی
سطح هورمون‌های مختلف مانند هورمون‌های جنسی و هورمون‌های رشد را اندازه گیری می‌کند.
آزمایش ESR
سرعت رسوب گلبول‌های قرمز را اندازه گیری می‌کند که می‌تواند نشان دهنده التهاب در بدن باشد.
کاربردهای اولیه CBC تشخیص، نظارت و غربالگری است:
CBC می تواند بسیاری از ناهنجاری های مختلف را در خون شناسایی کند که می تواند با مشکلات پزشکی مشخص مرتبط باشد. به همین دلیل، CBC اغلب به عنوان یک تست تشخیصی استفاده می شود. در بسیاری از موارد، می‌تواند شرایط خاصی را تأیید یا رد کند و ممکن است در کنار سایر آزمایش‌ها برای رسیدن به تشخیص قطعی استفاده شود.
مانیتورینگ، فرآیند پیگیری وضعیت بیمار در طول زمان است. CBC می تواند برای نظارت بر بیمارانی که قبلاً مبتلا به اختلالات خونی تشخیص داده شده اند استفاده شود. می تواند به نحوه پاسخ وضعیت فرد به درمان کمک کند، و ممکن است برای مشاهده عوارض جانبی برخی درمان‌های پزشکی استفاده شود.
غربالگری، آزمایشی برای یافتن مشکلات سلامتی قبل از بروز علائم است. در برخی موارد، پزشک ممکن است CBC را به عنوان یک آزمایش غربالگری در طول معاینات معمول تجویز کند.
آزمایش خون چه چیزهایی را نشان می دهد؟
CBC شامل اندازه گیری های متعددی است که شامل تعداد سلول های خون و برخی از ویژگی های فیزیکی آن ها می شود. یک CBC استاندارد شامل چندین عنصر مربوط به گلبول های قرمز، گلبول های سفید و پلاکت ها است که در بخش های زیر توضیح داده شده است.
در طول انجام آزمایش خون، نمونه کوچکی از خون شما گرفته می‌شود و سپس در آزمایشگاه برای بررسی عوامل مختلف مورد آزمایش قرار می‌گیرد. این عوامل می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- سلول‌های خونی: گلبول‌های قرمز، سفید و پلاکت‌ها.
- مواد شیمیایی: قند خون، چربی‌ها، الکترولیت‌ها، پروتئین‌ها و هورمون‌ها.
- آنتی‌بادی‌ها: پروتئین‌هایی که توسط سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با عفونت‌ها تولید می‌شوند.
- DNA: برای آزمایش ژنتیکی.
آمادگی پیش از انجام آزمایش خون
هیچ آمادگی خاصی قبل از شمارش کامل خون لازم نیست.در برخی موارد، شمارش کامل خون همراه با سایر آزمایشات خون انجام می شود. هنگامی که بیش از یک آزمایش خون انجام می دهید، ممکن است ارائه دهنده شما از شما بخواهد که برای مدت معینی قبل از آزمایش چیزی نخورید. (مانند آزمایش قند خون ناشتا)اگر سؤال یا نگرانی در مورد هر نوع آماده سازی آزمایش دارید، برای دستورالعمل های خاص با پزشک یا آزمایشگاه خود تماس بگیرید.
اختصارات مهم در خواندن آزمایش خون
در هر برگه آزمایش خون، تعدادی واژه به صورت اختصاری نوشته شده است که اطلاع از معنای هر کدام برای تفسیر آزمایش خون و خواندن جواب آزمایش الزامی می‌باشد.
CBC: این آزمایش جهت بررسی کامل خون صورت می گیرد و به تشخیص عفونت، حساسیت و اختلالاتی مانند کم خونی، مشکلات انعقادی، سرطان خون و اختلالات مرتبط با ایمنی کمک می کند.
Hb: این فاکتور به بررسی هموگلوبین می‌پردازد. با ارزیابی سطح هموگلوبین می‌توان به وجود کم خونی یا عدم وجود آن پی برد. همچنین با بررسی سطح Hb می‌توان تشخیص داد که بیمار به انتقال خون احتیاج دارد یا نه.
HCT: این مورد که هماتوکریت نام دارد به ارزیابی میزان گلبول های قرمز در حجم کلی خون می‌پردازد. در مواردی مانند سوء تغذیه، کم خونی، از دست دادن میزان قابل توجهی از آب بدن یا بررسی احتمال سرطان خون، در انجام آزمایش خون از HCT استفاده می شود. محدوده نرمال هماتوکریت برای مردان 5/41 تا 4/50 و برای زنان 9.36 تا 6/44 درصد است.
WBC: عامل دیگری که معنای آن برای تفسیر آزمایش خون مورد نیاز است، WBC است. این فاکتور به شمارش گلبول‌های سفید خون یا لکوسیت‌ها می‌پردازد و برای بررسی میزان توانایی بدن برای مقاومت در برابر عفونت‌ها استفاده می‌شود. همچنین طی این آزمایش گلبول‌های سفید مونوسیت، لنفوسیت، ائوزینوفیل، نوتروفیل و بازوفیل مورد شمارش قرار می‌گیرند. محدوده طبیعی برای این فاکتور در آزمایش، 4500 تا 11000 سلول در هر میکرولیتر است.
MCHC: یکی دیگر از فاکتورهایی که برای بررسی کم خونی استفاده می‌شود، آزمایش MCHC است. این آزمایش برای اندازه گیری شاخص میانگین وزن هموگلوبین نسبت به حجم گلبول های قرمز خون استفاده می شود.
تفسیر آزمایش خون
تاکنون با بسیاری از فاکتورهای مهم در چکاپ و انجام آزمایش خون آشنا شده‌اید. پیش از بررسی سایر فاکتورها ذکر این نکته لازم است که در زمان تفسیر نتایج آزمایش خون باید مواردی چون جنسیت فرد، سن، سابقه بیماری زمینه ای و سوابق پزشکی خانوادگی در نظر گرفته شود.
فاکتورهای موجود در آزمایش CBC | محدوده نرمال |
گلبول‌های سفید | 4500 تا 11000 (سلول/ میلی لیتر) |
گلبول‌های قرمز | 5/4 تا 9/5 میلیون سلول در میلی لیتر (مردان) 1/4 تا 1/5 میلیون سلول در میلی لیتر (زنان) |
هموگلوبین | 14 تا 5/17 گرم/ دسی لیتر (مردان) 5/13 تا 9/16 گرم / دسی لیتر (زنان) |
هماتوکریت | 5/41 تا 4/50 (مردان) 9/35 تا 6/44 (زنان) |
پلاکت | 150000 تا 400000 پلاکت در میلی لیتر |
- rbc در آزمایش خون بیان کننده سطح گلبول‌های قرمز است که سطوح غیرطبیعی آن می‌تواند حاکی از کم خونی، کم آبی بدن و خونریزی باشد. محدوده طبیعی rbc در آزمایش خون برای مردان 5/4 تا 9/5 و برای زنان 1/4 تا 1/5 میلیون سلول در هر میکرولیتر است.
- MCV به بررسی متوسط حجم هموگلوبین‌ها می‌پردازد و سطوح پایین آن با فقر آهن در فرد مرتبط است. همچنین نتایج این آزمایش می‌تواند کم خونی و تالاسمی را نشان دهد. محدوده طبیعی MCV در تفسیر آزمایش خون بین 80 تا 96 است.
- MCH در آزمایش به اندازه گیری غلظت خون پرداخته و متوسط حجم هموگلوبین را نشان می‌دهد. سطح پایین آن در خون نشان دهنده اکسیژن رسانی ضعیف است. محدوده طبیعی MCH در آزمایش خون 5/27 تا 2/33 پیکوگرم اعلام شده است.
- Gran مخفف گرانولوسیت (granulocyte) است. شمارش خون سفید (WBC) در نتیجه آزمایش خون به گرانولوسیت‌ها (GRAN) و لنفوسیت‌ها (LYM) تقسیم می‌شود. گلبول‌های سفید بخشی از سیستم ایمنی بدن هستند. افزایش سطح گرانولوسیت‌ها نشان دهنده عفونت باکتریایی است. عفونت‌های ویروسی می‌توانند باعث کاهش تعداد لنفوسیت‌ها شوند.
- mxd مخفف کلمه (monocytes–basophils–eosinophils mixed)، میزان متوسط هموگلوبین گلبول‌های قرمز دگرگون شده است. این معیار از مقدار متوسط هموگلوبین موجود در سلول‌های قرمز خون دگرگون شده است. هموگلوبین پروتئینی در گلبول‌های قرمز است که اکسیژن را از ریه‌ها به سایر قسمت‌های بدن حمل می‌کند. محدوده طبیعی برای MXD بین 13 تا 17 pg/سلول است. سطح بالای MXD ممکن است نشان دهنده وجود سلول‌های قرمز دگرگون شده در خون باشد. با این حال، سطوح بالای MXD همچنین می‌تواند در تعدادی از شرایط دیگر از جمله کمبود آهن، کمبود ویتامین B12 و بیماری کلیه رخ دهد.
نتیجه آزمایش خون چه قدر طول می‌کشد؟
مدت زمان لازم برای دریافت نتیجه آزمایش خون شما به نوع آزمایش و آزمایشگاه بستگی دارد. معمولاً نتایج آزمایشات خون طی چند روز تا یک هفته آماده می‌شود.
کدام نوع از آزمایش‌های خون نیاز به ناشتا بودن دارند؟
برخی از آزمایش‌های خون، مانند آزمایش قند خون ناشتا، نیاز به ناشتا بودن قبل از انجام آزمایش دارند. به این معنی است که شما باید 8 تا 12 ساعت قبل از آزمایش، چیزی نخورید و ننوشید.
برخی از آزمایشات خون رایجی که به ناشتا بودن نیاز دارند عبارتند از:
- آزمایش قند خون: این آزمایش سطح قند خون شما را اندازه گیری می‌کند. ناشتا بودن به مدت 8 تا 12 ساعت قبل از این آزمایش ضروری است.
- آزمایش کلسترول خون: این آزمایش سطح کلسترول و چربی‌های خون شما را اندازه گیری می‌کند. برای برخی از انواع تست‌های کلسترول، ممکن است لازم باشد 12 تا 14 ساعت ناشتا باشید.
- آزمایش تری گلیسرید: این آزمایش سطح تری گلیسرید خون شما را اندازه گیری می‌کند. برای این آزمایش، ممکن است لازم باشد 12 تا 14 ساعت ناشتا باشید.
- آزمایش عملکرد کبد: این آزمایش عملکرد کبد شما را بررسی می‌کند. ناشتا بودن به مدت 8 تا 12 ساعت قبل از این آزمایش معمولاً توصیه می‌شود.
- آزمایش عملکرد کلیه: این آزمایش عملکرد کلیه‌های شما را بررسی می‌کند. ناشتا بودن به مدت 8 تا 12 ساعت قبل از این آزمایش معمولاً توصیه می‌شود.
همیشه قبل از انجام آزمایش خون با پزشک خود مشورت کنید تا مشخص کنید که آیا باید ناشتا باشید یا خیر و در صورت ناشتا بودن، چه مدت باید ناشتا باشید.
نکاتی برای ناشتا بودن قبل از آزمایش خون
- از شب قبل از آزمایش از خوردن غذاهای چرب یا پر پروتئین خودداری کنید.
- در صبح روز آزمایش، فقط آب بنوشید.
- اگر دیابت دارید، با پزشک خود در مورد نحوه تنظیم داروهایتان قبل از آزمایش صحبت کنید.
- اگر سیگار می‌کشید، سعی کنید در روز آزمایش از سیگار کشیدن خودداری کنید.
چه داروهایی بر نتیجه آزمایش خون تاثیر می‌گذارند؟
برخی از داروها می‌توانند بر نتایج آزمایش خون شما تأثیر بگذارند. قبل از انجام آزمایش خون، مهم است که به پزشک خود در مورد تمام داروهایی که مصرف می‌کنید، از جمله داروهای تجویزی، بدون نسخه و مکمل‌ها، اطلاع دهید.
من برای انجام آزمایش خون به آزمایشگاه فرین مراجعه کردم واقعا پیشنهاد میکنم یکبار چکاپ هاتونو رو در فرین انجام بدید پرسونلشون خیلی حرفه ای بودن و محیطش فوق العاده تمیز بود
درود بر شما. پایین بودن gran در آزمایش خون نشان از چیست؟
درود. Granulocytes که به گرانولوسیت‌ها نیز معروف هستند، نوعی گلبول سفید خون هستند که به مبارزه با عفونت کمک می‌کنند. سه نوع اصلی گرانولوسیت وجود دارد: نوتروفیل ها، ائوزینوفیل ها و بازوفیل ها. کاهش تعداد گرنولوسیت ها در آزمایش خون، که به عنوان گرانولوسیتوپنی شناخته می شود، می تواند نشانه ای از چندین بیماری مختلف باشد، از جمله: عفونت های شدید، اختلالات مغز استخوان، بیماری های خودایمنی، مصرف برخی از داروها و شیمی درمان.
اگر نگران سطح گرانولوسیت خود هستید، لطفاً برای مشاوره بیشتر با پزشک متخصص تماس بگیرید.
میزان نرمال و طبیعی wbc در نتیجه آزمایش خون چقدر است؟
وقتی برای انجام آزمایش خون فرم سایت را پر کردم بلافاصله با بنده تماس گرفتند و پرسنل مودبانه و با حوصله به سوالات من جواب دادن. ممنون از آزمایشگاه فرین و تمامی پرسنل 🙏🏼♥️