آزمایش چربی
آزمایش چربی (لیپید) یک آزمایش خون رایج است که پزشکان از آن برای نظارت و غربالگری خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی استفاده می کنند. این پنل شامل سه اندازه گیری سطح کلسترول و اندازه گیری تری گلیسیرید است.
پنل چربی چیست؟
پنل لیپید یا چربی یک آزمایش خون است که مقدار مولکول های چربی خاصی به نام لیپیدها را در خون شما اندازه گیری می کند. در بیشتر موارد، پنل شامل چهار اندازه گیری مختلف کلسترول و اندازه گیری تری گلیسیرید شما است. وجود چربی های زیاد (کلسترول و تری گلیسیرید) در خون شما می تواند منجر به تجمع در رگ های خونی و شریان ها شود که می تواند باعث آسیب شود و خطر ابتلا به مشکلات قلبی عروقی را افزایش دهد. به همین دلیل، پزشکان از پنل های چربی برای کودکان و بزرگسالان برای ارزیابی خطر بیماری های قلبی عروقی مانند بیماری قلبی، حمله قلبی (انفارکتوس میوکارد) و سکته مغزی استفاده می کنند. نام‌های رایج دیگر پنل لیپیدی عبارتند از:
- پروفایل چربی
- تست لیپید
- پنل کلسترول
- پنل خطر کرونری
- پنل چربی ناشتا یا پانل چربی غیر ناشتا
پنج آزمایش در پانل لیپید چیست؟
پنل لیپیدی پنج نوع مختلف چربی را از نمونه خون اندازه گیری می کند، از جمله:
کلسترول تام
این سطح کلسترول شما است – ترکیبی از LDL-C، VLDL-C و HDL-C.
کلسترول لیپوپروتئین با چگالی کم
این نوعی از کلسترول است که به عنوان “کلسترول بد” شناخته می شود. می تواند در رگ های خونی شما جمع شود و خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی را افزایش دهد.
کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بسیار کم (VLDL)
این نوعی از کلسترول است که معمولاً در مقادیر بسیار کم وجود دارد، زمانی که نمونه خون یک نمونه ناشتا است، زیرا بیشتر از غذایی است که اخیراً خورده اید. افزایش این نوع کلسترول در نمونه ناشتا ممکن است نشانه ای از متابولیسم غیر طبیعی لیپید باشد.
کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL)
این نوعی از کلسترول است که به عنوان “کلسترول بد” شناخته می شود. می تواند در رگ های خونی شما جمع شود و خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی را افزایش دهد.
تری گلیسیرید (TG)
این نوعی از کلسترول است که معمولاً در مقادیر بسیار کم وجود دارد، زمانی که نمونه خون یک نمونه ناشتا است، زیرا بیشتر از غذایی است که اخیراً خورده اید. افزایش این نوع کلسترول در نمونه ناشتا ممکن است نشانه ای از متابولیسم غیر طبیعی لیپید باشد.
پانل لیپیدی برای چه مواردی استفاده می شود؟
پزشکان از پنل های لیپیدی برای کمک به ارزیابی سلامت قلبی عروقی افراد با تجزیه و تحلیل کلسترول خون و کمک به تشخیص سایر بیماری ها استفاده می کنند. دلایلی که پزشک ممکن است پنل لیپیدی درخواست کند عبارتند از:
- به عنوان یک آزمایش روتین برای تعیین اینکه آیا سطح کلسترول شما نرمال است یا در دسته بندی مرزی، متوسط یا پرخطر قرار می گیرد.
- اگر در آزمایش قبلی نتایج غیرطبیعی داشتید یا اگر سایر عوامل خطر بیماری قلبی را دارید، سطح کلسترول خود را کنترل کنید.
- برای نظارت بر پاسخ بدن خود به درمان، مانند داروهای کلسترول یا تغییر سبک زندگی.
- برای کمک به تشخیص سایر شرایط پزشکی، مانند بیماری کبد.
پانل لیپیدی برای چه مواردی استفاده می شود؟
دلایل مختلفی وجود دارد که چرا ممکن است به آزمایش خون با پنل لیپید نیاز داشته باشید. پزشکان اغلب از پنل های لیپید برای اهداف نمایش و نظارت استفاده می کنند. اگر شما یک یا چند عامل خطر برای بیماری قلبی عروقی دارید، ممکن است پزشک شما غربالگری مکرر را از طریق استفاده از پنل لیپیدی پیشنهاد کند تا قبل از بروز علائم، سطح کلسترول بالا را تشخیص دهید. عوامل خطر برای بیماری های قلبی عروقی عبارتند از:
- سن بالای 45 سال در مردان و بتاتی 50 سال در زنان
- داشتن نتیجه کلسترول بالا در آزمایش قبلی.
- سیگار کشیدن.
- چاقی.
- نداشتن فعالیت بدنی کافی
- فشار خون بالا
- ابتلا به دیابت یا پیش دیابت
- داشتن یکی از بستگان درجه یک، مانند والدین یا خواهر و برادر، که در سنین پایین به بیماری قلبی مبتلا شده اند (در مردان زیر 55 سال و در زنان زیر 65 سال)
- پانکراتیت
- بیماری مزمن کلیوی
- کم کاری تیروئید
- کودکان همچنین ممکن است کلسترول بالایی داشته باشند، بنابراین کودک شما ممکن است نیاز به آزمایش چربی داشته باشد. سطح کلسترول در کودکان با سه عامل وراثت، رژیم غذایی و چاقی مرتبط است. در بیشتر موارد، کودکانی که کلسترول بالایی دارند، والدینی دارند که کلسترول آنها نیز افزایش یافته است. در حالی که پزشکان بیشتر از پنل های لیپید برای غربالگری یا نظارت بر سطح کلسترول استفاده می کنند، گاهی اوقات از آنها به عنوان بخشی از فرآیند تشخیصی برای برخی شرایط سلامتی استفاده می کنند که می تواند بر سطح چربی شما تأثیر بگذارد، از جمله:
- پانکراتیت
- بیماری مزمن کلیوی
- کم کاری تیروئید
اگر علائم هر یک از این شرایط را تجربه می کنید، ممکن است پزشک از شما آزمایش خون پنل لیپیدی را بخواهد.
خطرات آزمایش چربی چیست؟
آزمایش چربی یک بخش بسیار رایج و ضروری در آزمایش و غربالگری پزشکی است. انجام آزمایش چربی خطر بسیار کمی دارد. ممکن است در محل خون گیری کمی حساسیت یا کبودی داشته باشید، اما معمولاً به سرعت برطرف می شود. چه زمانی نتایج آزمایش چربی آماده می شود؟ در بیشتر موارد، شما باید نتایج پنل لیپید خود را در عرض 1 تا 2 روز کاری تحویل بگیرید، اگرچه ممکن است مدت بیشتری طول بکشد.
نتایج طبیعی پنل لیپید چیست؟
ممکن است لازم باشد 10 تا 12 ساعت قبل از آزمایش ناشتا باشید (نخورید و ننوشید). ممکن است آزمایش های کبدی همراه با سایر آزمایشات درخواست می شود. برای اطلاع از از آمادگی های هر کدام از آزمایشات می توانید با پزشک یا آزمایشگاه خود مشورت کنید.
اگر آزمایش چربی (لیپید) غیر طبیعی داشته باشد آیا باید نگران شد؟
اگر نتایج لیپید شما نشان داد که سطح کلسترول تام، LDL ویا تری گلیسیرید ویا سطوح پایین HDL دارید، لزوماً به این معنی نیست که شما یک بیماری پزشکی دارید یا نیاز به درمان دارید. محدوده کلسترول سالم برای شما ممکن است به عوامل زیادی بستگی داشته باشد. پزشک شما عوامل زیر را هنگام تفسیر نتایج پنل لیپیدی در نظر می گیرد:
- سن شما
- سلامت کلی شما
- سابقه پزشکی شما
- داروهای فعلی شما
- سایر عوامل خطر که ممکن است برای بیماری های قلبی عروقی داشته باشید.
بسیاری از پزشکان از یک ماشین حساب ریسک ویژه با استفاده از این عوامل استفاده می کنند تا تعیین کنند که آیا به آزمایش یا درمان بیشتری نیاز دارید یا خیر. اگر در مورد نتایج خود سؤالی دارید، از صحبت کردن با ارائه دهنده خود نترسید.
اگر نتایج آزمایش چربی غیر طبیعی باشد، مراحل بعدی چیست؟
از آنجایی که عوامل زیادی در ایجاد بیماری های قلبی عروقی نقش دارند و هر فردی منحصر به فرد است، هیچ راه واحدی برای درمان سطوح غیرطبیعی کلسترول ویا تری گلیسیرید وجود ندارد. اگر نتایج غیرطبیعی پنل لیپیدی داشته باشید، پزشک شما ممکن است یک یا چند مورد از اقدامات زیر را توصیه کند:
- نظارت مداوم بر چربی ها
- تغییرات سبک زندگی، مانند تغییر رژیم غذایی یا شروع یک برنامه ورزشی.
- شروع یک داروی کاهش دهنده کلسترول
