ویتامین‌ها وقتی در قالب غذا مصرف شوند، معمولا هیچ عارضه جانبی نداشته و مشکل خاصی را ایجاد نمی‌کنند. با‌این‌حال، مصرف آنها به‌صورت مکمل، ممکن است با برخی از عوارض جانبی، از جمله حساسیت به ویتامین همراه باشد. البته حساسیت به ویتامین نادر است و معمولا در مورد برخی از ویتامین‌های خاص روی می‌دهد. اگر از ویتامین به‌شکل تزریقی استفاده شود، احتمال حساسیت نسبت به‌زمانی که مکمل از طریق دهان خورده شود بیشتر است. این مقاله ویتامین‌هایی را که ممکن است ایجاد آلرژی کنند بررسی کرده و علائم این حساسیت‌ها را بر می‌شمارد.
علائم حساسیت به ویتامین B12(کوبالامین)
افرادی که به کبالت حساسیت دارند، ممکن است به ویتامین B12 (کوبالامین) حساسیت نشان دهند. دلیل آن هم این است که کوبالامین حاوی اتم کبالت است.
کبالت یک ماده معدنی با کاربردهای فراوان است. این ماده در باتری‌های قابل شارژ، کیسه هوای خودرو، لاستیک‌های تسمه‌دار فولادی و آهن‌ربا وجود دارد. همچنین، به‌عنوان رنگدانه آبی در لوازم آرایشی، رنگ و جوهر استفاده می‌شود.
آلرژی به کبالت اغلب در افرادی ایجاد می‌شود که از طریق لوازم آرایش چشم، خالکوبی یا محصولات صنعتی در معرض این عنصر قرار می‌گیرند. اگر آلرژی به کبالت ایجاد شود، از آن زمان به بعد هر موقع که فرد در معرض این عنصر قرار بگیرد، دچار درماتیت تماسی آلرژیک می‌شود.
اگر کمبود B12 دارید، آلرژی به کبالت می‌تواند مدیریت آن را سخت کند. در این شرایط دوزهای بالای B12 می‌تواند باعث حساسیت به ویتامین شود. در موارد نادر، تزریق عضلانی ویتامین B12 ممکن است منجر به‌شوک آنافیلاکسی گردد که یک واکنش شدید و تهدیدکننده زندگی است. علائم واکنش آنافیلاکسی شامل موارد زیر است:
- خارش
- کهیر
- تنگی نفس
- خس خس سینه
- استفراغ
- اسهال
- درد شکم
اگر پس از تزریق ویتامین B12 دچار این علائم شدید، باید سریعا به‌اورژانس مراجعه کنید.
اگر حساسیت به ویتامین B12 خیلی شدید نباشد، ممکن است علائم به‌شکل درماتیت تماسی ظاهر گردد. درماتیت تماسی تهدیدکننده زندگی نیست. علائم این عارضه، که پس از مصرف ویتامین B12 ظاهر می‌شوند، شامل موارد زیر است:
- قرمزی، خارش و سوزش پوست
- تاول یا ترشح از سطح پوست
- پوست خشک، ترک‌خورده، ملتهب و حساس به‌لمس
این واکنش می‌تواند در هر نقطه از بدن رخ دهد.
علائم حساسیت به ویتامین C
ویتامین C نیز یکی از ویتامین‌هایی است که اگر به‌شکل مکمل مصرف شده و یا تزریق گردد، می‌تواند سبب برانگیختن واکنش‌های آلرژیک شود. در این شرایط، یک یا چند علامت واکنش آلرژیک ظاهر می‌شوند. این علائم عبارتند از کهیر، تنفس دشوار، تورم صورت، لب‌ها، زبان یا گلو.
درباره مراحل افزایش وزن و درمان چاقی بخوانید.
همچنین، لازم است در صورت داشتن علائم زیر، استفاده از این ویتامین را متوقف کرده و با پزشک خود تماس بگیرید.
- درد مفاصل
- ضعف یا احساس خستگی
- کاهش وزن و درد معده
- تب و لرز
- افزایش ادرار
- ادرار دردناک و سخت ادرار کردن
- درد شدید در پهلو یا کمر
- خون در ادرار
علائم زیر نیز ممکن است پس از مصرف این ویتامین مشاهده شود. با‌این‌حال، این‌ها نشانه حساسیت به ویتامین C نبوده و علائمی هستند که در بسیاری از افراد رخ می‌دهند، در برخی مواقع علائم حساسیت در آزمایش ادرار مشخص می‌شود.
- سوزش سر دل، ناراحتی معده
- حالت تهوع، اسهال و کرامپ شکم
علائم حساسیت به ویتامین B1
در موارد نادری مصرف مکمل ویتامین B1 و یا تزریق آن می‌تواند سبب واکنش آلرژیک شدیدی در بدن شود. این واکنش همان شوک آنافیلاکسی است که در ویتامین‌های قبلی در مورد آن سخن گفتیم. علائم واکنش آنافیلاکسی شامل موارد زیر است:
- احساس سبکی سر یا ضعف
- مشکلات تنفسی مانند تنفس سریع و کم عمق
- خس‌خس سینه
- ضربان قلب سریع
- تعریق پوست
- سردرگمی و اضطراب
- غش‌کردن یا از دست‌دادن هوشیاری
علاوه بر این علائم شدید، مصرف ویتامین B1 می‌تواند سبب برخی از عوارض جانبی دیگر نیز بشود. این عوارض حساسیت به ویتامین محسوب نمی‌شوند، با‌این‌حال، می‌توانند مشکلات زیادی را برای فرد ایجاد نمایند. در برخی از مواد این مشکلات آن‌قدر شدید هستند که لازم است مکمل قطع گردد.
اگر یکی از علائم زیر، به‌طور شدید و پایدار وجود داشته باشد، لازم است بیمار دارو را قطع کرده و با پزشک خود تماس بگیرد.
- گرگرفتگی
- کهیر
- خارش
- ضعف
- تعریق
- حالت تهوع
- بی‌قراری
تیامین ممکن است عوارض جانبی دیگری نیز ایجاد کند. در صورت بروز هرگونه مشکل غیرعادی در حین مصرف این ویتامین لازم است با پزشک خود تماس بگیرید.
علائم حساسیت به ویتامین B2
ویتامین B2 یا ریبوفلاوین نیز یکی دیگر از ویتامین‌هایی است که در موارد نادر ممکن است سبب شوک آنافیلاکسی شود. این ویتامین به‌طور گسترده در بسیاری از بیماران مبتلا به‌بیماری مزمن و در افراد سالم استفاده می‌شود. بنابراین، ویتامین B2 باید به‌عنوان عامل شوک آنافیلاکسی در نظر گرفته شود. با‌این‌حال، در شرایط عادی ریبوفلاوین عوارض جانبی خاصی ندارد.
درباره علت کم کاری تیروئید بخوانید.
علائم حساسیت به ویتامین E
ویتامین E یک آلرژن تماسی در نظر گرفته می‌شود که می‌تواند باعث انواع درماتیت تماسی تحریک‌کننده، از جمله اگزمای عمومی، کهیر و اریتم مولتی‌فرم شود. توجه به‌این نکته مهم است که درماتیت تماسی ناشی از ویتامین E می‌تواند به‌اشکال مختلف ظاهر شود. از آنجا که این ویتامین به‌طور گسترده‌ای در انواع محصولات مراقبت از پوست و مو استفاده می‌شود، لازم است توجه ویژ‌ه‌ای به‌موارد حساسیت به ویتامین E انجام گردد.
با این حال از آنجا که این نوع حساسیت معمولا به‌ندرت ایجاد می‌شود، نیازی به محدودکردن محصولات مراقبت از پوست و مو نیست. تنها افرادی که پس از مصرف این محصولات دچار عارضه می‌شوند باید از ترکیباتی که حاوی ویتامین E هستند دوری نمایند. به نظر نمی‌رسد مصرف معمول این ویتامین از مواد غذایی مشکلی ایجاد کند.
حساسیت به مولتی ویتامین
برخی از افراد ممکن است واکنش‌های آلرژیک شدیدی به‌برخی از برند‌های مولتی ویتامین داشته باشند. اگرچه این موارد بسیار نادر است؛ اما می‌تواند خطرناک باشد. اگر پس از مصرف مولتی ویتامین متوجه کهیر، مشکل در تنفس یا تورم صورت، زبان، لب‌ها یا گلو شدید، فوراً به‌اورژانس مراجعه کنید.
سخن آخر
حساسیت به ویتامین معمولا نادر است. با‌این‌حال، ممکن است در برخی از افراد ایجاد شود و حتی به مرگ‌و‌میر بینجامد. ویتامین‌هایی که احتمال بروز آلرژی پس از مصرف آنها بیشتر است شامل ویتامین B12، ویتامین C، ویتامین B1 و ویتامین E هستند.
اگرچه میزان آلرژی در این ویتامین‌ها بیشتر است، اما در موارد بسیار معدودی ممکن است افراد به‌سایر ویتامین‌ها نیز واکنش داده و دچار شوک آنافیلاکسی شوند. به‌همین دلیل لازم است در صورت بروز هر علامت غیرطبیعی و شدیدی، با پزشک خود صحبت کنید.
https://www.verywellhealth.com/allergy-to-vitamin-b12-82763
https://medlineplus.gov/druginfo/meds/a682586.html
