انحراف ستون فقرات یا اسکولیوز یک نوع عارضه استخوانی است که به خاطر عوامل مختلفی ایجاد می‌شود. این بیماری چیزی نزدیک به 2 الی 3 درصد مردم را درگیر کرده و ستون مهره‌ها را از شکل طبیعی خود منحرف می‌کند؛ به گونه‌ای که ستون مهره‌ها از حالت طبیعی خود خارج می‌شوند و به طرف جلو، پشت یا پهلوها حرکت می‌کنند. با توجه به عامل ایجاد کننده این عارضه، انواع مختلفی از آن شناسایی شده است که از مهم ترین انواع آن می‌توان به دژنراتیو، ایدیوپاتیک، نوع مادرزادی و اسکولیوز عصبی عضلانی اشاره کرد. اگرچه این بیماری در تمام سنین رخ می‌دهد، با این حال بیشتر در میان کودکان 9 الی 14 ساله مشاهده می‌شود.
به طور معمول انحراف ستون فقرات با استفاده از روش‌های مختلفی قابل درمان است و نشانه خطر جدی برای فرد نخواهد بود. با این حال افراد مبتلا به این عارضه باید به طور مرتب تحت نظر پزشک متخصص قرار بگیرند. بنابراین اگر قصد دارید با انحراف‌های ستون فقرات بیشتر آشنا شوید و انواع آن را بشناسید، توصیه می‌کنیم در ادامه مطلب همراه ما باشید تا اطلاعات جامع و کاملی پیرامون این عارضه در اختیار شما قرار گیرد.
اسکولیوز یا انحراف ستون فقرات چیست؟
همانطور که احتمالا می‌دانید ستون فقرات شکل صافی نداشته و در بسیاری قسمت‌ها انحناهایی مشاهده می‌شود. علت وجود این انحناها به خاطر انعطاف پذیری ما و بهتر کار کردن ستون فقرات است. در حالت عادی و طبیعی ستون فقرات به شکل یک خط مستقیم و راست است، اما در اسکولیوز این قسمت از بدن از مسیر مستقیم خود منحرف شده و به شکل S یا C مشاهده می‌شود. به طور معمول نوع خفیف انحراف ستون فقرات مشکلی در فعالیت‌های عادی فرد ایجاد نمی‌کند، این در حالی است که انواع شدید آن می‌تواند نفس کشیدن فرد را نیز دچار مشکل کند.
اصلی ترین علائم انحراف ستون فقرات چیست؟
اصلی ترین نشانه اسکولیوز به هم خوردن خط کمر و تبدیل حالت مستقیم آن به خمیده است. بدن در نتیجه این عارضه به یک سمت منحرف شده و شانه، لگن و سینه از سمت دیگر بدن بالاتر قرار می‌گیرند. گذشته از این، توازن میان سینه و دنده در دو طرف بدن به طور کامل از بین می‌رود. به صورت کلی علائم انحراف ستون فقرات می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- بافت پوست در دو طرف ستون فقرات با یکدیگر متفاوت است.
- طول پاها با هم اختلاف دارند.
- یکی از دست‌ها در حالت بالاتری قرار دارد.
- دنده‌ها در یک طرف بدن به صورت برجسته‌تر دیده می‌شوند.
- سر در مرکز بدن قرار نگرفته است.
آزمایشگاه فرین یکی از مراکز تخصصی و حرفه‌ای انجام آزمایش خون در تهران می‌باشد.
آشنایی با انواع انحراف ستون فقرات
تاکنون 4 نوع انحراف ستون فقرات شناسایی شده است که هرکدام به دلایل مختلفی بروز پیدا می‌کنند. در ادامه به توضیح هر یک خواهیم پرداخت.
اسکولیوز ایدیوپاتیک
رایج ترین نوع انحرافات ستون فقرات، اسکولیوز ایدیوپاتیک است. اگرچه تاکنون علت خاصی برای بروز این عارضه گزارش نشده است، اما دانشمندان بروز ایدیوپاتیک را با ژنتیک مرتبط می‌دانند. به صورت کلی این عارضه محدودیت سنی ندارد و همه افراد یک جامعه را درگیر می‌کند. با این حال بیشتر مبتلایان به اسکولیوز ایدیوپاتیک در سنین 10 تا 18 سال قرار دارند. البته این بیماری زنان بزرگسال را بیشتر از مردان درگیر می‌کند. باید خاطر نشان ساخت بسیاری از محققان از این عارضه به عنوان یک بیماری چند علتی یاد می‌کنند. این بدان معناست که چند عامل در بروز این بیماری نقش دارند. از مهم ترین دلایل ابتلا به اسکولیوز ایدیوپاتیک می‌توان به ژنتیک، اختلالات هورمونی، عوامل محیطی و … اشاره کرد. همچنین اگر پوست خشک دارید و می‌خواهید علت خشک شدن پوست خودرا بدانید، حتما به لینک قبل مراجعه کنید.
اسکولیوز عصبی عضلانی
گاهی ناهنجاری های عصبی عضلانی می توانند منجر به بروز انحراف ستون فقرات شوند. در اثر ابتلا به این عارضه توانایی بدن جهت کنترل عضلات ستون فقرات از بین رفته و یا کاهش می یابد. جالب است بدانید بسیاری از افراد مبتلا به بیماری های فلج کننده به این عارضه دچار می شوند. شانس ابتلا به اسکولیوز عصبی عضلانی در بیماری هایی نظیر فلج مغزی، دیستروفی عضلانی دوشن و شکاف ستون فقرات بسیار زیاد است.
اسکولیوز مادرزادی
بسیاری از افراد از لحظه تولد به این عارضه مبتلا می‌باشند. مثلثی شدن دیسک‌های ستون فقرات یک نوع عارضه مادرزادی است که در نتیجه آن ستون فقرات از حالت طبیعی و مستقیم خود خارج شده و دچار انحراف می‌شود.
اسکولیوز دژنراتیو
به طور معمول بالا رفتن سن و فرسودگی می‌تواند به تغییر شکل ستون فقرات منجر شود. البته فاکتورهای دیگری نیز در بروز اسکولیوز دژنراتیو نقش دارند که از مهم ترین آن‌ها می توان به استفاده نادرست از کیف، وجود اختلاف در طول دست، عمل جراحی، بارداری و ایستادن نادرست اشاره کرد. البته پوکی استخوان نیز می‌تواند یکی از دلایل اصلی بروز این عارضه باشد. لازم به ذکر است می‌توانید آزمایش بارداری خودرا به صورت کاملا تخصصی در آزمایشگاه فرین انجام دهید.
از میان انواع شناسایی شده اسکولیوز، اسکولیوز ایدیوپاتیک بیش از 80 درصد مبتلایان را درگیر کرده است و 20 درصد مبتلایان، به اسکولیوز دژنراتیو، عصبی عضلانی و نوع مادرزادی آن دچار شده‌اند.
انحراف ستون فقرات چگونه تشخیص داده می شود؟
شناسایی عامل ایجاد کننده اسکولیوز، قدم مهمی در درمان این عارضه محسوب می‌شود. این مسئله در ارتباط با بزرگسالان درگیر با انحرافات ستون فقرات اهمیت بسیار زیادی دارد. به همین خاطر پزشکان پیش از هرگونه اقدامی ابتدا با بررسی سابقه خانوادگی و سابقه پزشکی بیمار، نسبت به پیدا کردن منشأ مشکلات اقدام می‌کنند. هم چنین عواملی مانند سابقه انجام جراحی، میزان پیشرفت، علائم بالینی، میزان درد و مدت زمان ابتلای بیمار مورد بررسی قرار می‌گیرد. به صورت کلی تشخیص قطعی اسکولیوز نیازمند تصویربرداری اشعه ایکس از ستون فقرات فرد می‌باشد. در بسیاری موارد به منظور تعیین روند پیشرفت عارضه، تست نوار عصب و عضله، scan CT و عکس برداری MRI نیز انجام می‌شود.
عوارض انحراف ستون فقرات چیست؟
علائم و نشانه‌های این عارضه در همه افراد به یک شکل بروز پیدا نمی‌کند و با توجه به درجه عارضه تعیین می‌گردد. همان طور که پیشتر اشاره کردیم، اسکولیوز در درجات خفیف خود مشکل خاصی ایجاد نمی‌کند و معمولا دردناک نیست؛ اما هرچه این عارضه پیشرفت می‌کند، بر شدت عوارض آن افزوده می‌شود. در حالت کلی اسکولیوز شدید معمولا با درد شدید کمر و فشار به نخاع و اعصاب ستون فقرات همراه است. در موارد حادتر امکان درگیری عضلات و بر هم خوردن تعادل هنگام راه رفتن نیز وجود دارد. باید خاطر نشان ساخت وارد شدن فشار بیش از حد به ریه ها و یا قلب می‌تواند بدشکلی ستون فقرات را تشدید کند.
درمان انحراف ستون فقرات
در حالت کلی درمان انحراف ستون فقرات به دو صورت جراحی و غیر جراحی امکان پذیر است. پزشک متخصص در درجه اول روش غیر جراحی را انتخاب می‌کند؛ زیرا جراحی عوارض بالایی دارد و جز در موارد خاص مورد استفاده قرار نخواهد گرفت. از مهم ترین عوارض جراحی می‌توان به بی اختیاری ادرار، ایجاد لخته خون و عفونت اشاره کرد. علاوه بر این چیزی نزدیک به 30 درصد از جراحی ها، به بهبود وضعیت بیمار منجر نخواهند شد. تنها در موارد حادی که امکان درمان اسکولیوز با روش‌های غیر جراحی وجود ندارد، انجام جراحی ضرورت پیدا می‌کند. هم چنین افراد مبتلا به تغییر شکل بیش از حد بدن معمولا روش جراحی را انتخاب می‌کنند. از شایع ترین روش‌های غیر جراحی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
دارو درمانی: در این شرایط داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی، داروهای هورمونی، کلسیم و ویتامین D(در صورت کمبود این موارد در بدن) تجویز می‌گردد. برای انجام تست جهت بررسی مواد مورد نیاز بدنتان می‌توانید اقدام به آزمایش در منزل توسط ازمایشگاه فرین انجام دهید.
تمرینات فیزیوتراپی: انجام این تمرینات به تسکین درد ناحیه کمر منجر شده و مواردی مانند ماساژ، EMS، TENS، الکتروتراپی، نفس عمیق و آموزش صحیح حرکات روزانه را شامل می‌شود.
بریس یا کمربند طبی: معمولا از کمربند طبی برای کاهش درد کمر در انحناهای بیش از 20 درجه استفاده می‌شود. این روش قادر به اصلاح شکل ستون فقرات نخواهد بود.
رژیم غذایی ضد التهابی: به منظور کاهش درد انحراف اسکلتی می‌توانید از یک رژیم ضد التهابی پیروی کنید. این رژیم می‌تواند شامل نارگیل، آووکادو، زرده تخم مرغ، آجیل و دمنوش‌های گیاهی باشد.
تغییر در سبک زندگی: در بسیاری موارد اصلاح وضعیت خواب فرد می‌تواند به درمان انحراف ستون فقرات کمک کند. برای این منظور می‌توانید هنگام خواب از تشک‌های سفت یا نیمه سفت استفاده کنید. همچنین تحت هر شرایطی از خوابیدن بر روی شکم خودداری کنید.
