علائم یائسگی و عوارض آن

یائسگی یا منوپوز(Menopause) به دوره‌ای حساس و طبیعی از زندگی زنان اطلاق می‌شود که طی آن، قدرت باروری خانم‌ها از دست رفته و خونریزی ماهانه قطع می‌شود. منوپوز تغییرات جسمی، روحی و روانی زیادی را با خود به همراه می آورد و هر شخص تجربه‌ای متفاوت از دیگری خواهد داشت. در ادامه از این مقاله فرین به بررسی دقیق علائم و نشانه‌ها، عوارض، علل و عوارض یائسگی خواهیم پرداخت.

علت یائسگی

در حقیقت یائسگی یا منوپوز یک فرایند کاملا طبیعی است که پس از بالا رفتن سن تخمدان‌ها و کاهش میزان تولید هورمون‌های جنسی رخ می‌دهد. پس از پایین آمدن سطح استروژن (Estrogen)، پروژسترون (Progesterone)، تستوسترون (Testosterone)، هورمون لوتئینی (LH) و هورمون تحریک کننده فولیکول (FSH) بدن تغییراتی را تجربه می‌کند که منوپوز یکی از آن‌هاست.

علائم یائسگی

به طور معمول اولین علائم یائسگی بانوان چهار سال پیش از آخرین عادت ماهانه آن‌ها نمایان می‌شود. از جمله اولین و رایج‌ترین علائم یائسگی، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• خشک شدن چشم، پوست و دهان
• احساس درد حین برقراری رابطه جنسی
• بی نظمی در خونریزی ماهانه
• خونریزی خیلی کم یا شدید
• احساس درد در سینه‌ها
• ایجاد اختلال در خواب
• عرق کردن شبانه
• خشکی واژن
• گر گرفتگی (شایع‌ترین نشانه منوپوز)
• نوسانات خلقی
• تکرر ادرار
• لکه بینی
• درد سینه‌ها

 عوارض یائسگی

از جمله مهم‌ترین عوارض یائسگی، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ابتلا به بیماری‌های قلبی مانند حمله قلبی، فشار خون، تپش قلب و بیماری‌های کرونری قلب
• ابتلا به پوکی استخوان به دلیل پایین آمدن سطح استروژن در بدن
• ریزش و نازک شدن مو و کاهش حجم آن
• اختلالات دستگاه تناسلی یا ادراری
• کاهش یا عدم تمایلات جنسی
• کند شدن سوخت و ساز بدن
• کمبود آهن در بدن
• تغییرات پوست
• سرطان پستان
• تغییرات هورمونی
• افزایش وزن
• تغییرات خلق و خو
• احساس خستگی
• افسردگی

آخرین پریود قبل از یائسگی

آخرین پریود پیش از ورود به دوران منوپوز می‌تواند در هر سنی اتفاق بیفتد. اغلب بانوان بین 45 تا 50 سالگی آخرین پریود خود را تجربه می‌کنند. به طور کلی یائسگی دوازده ماه پس از آخرین پریود شروع می‌شود. با این اوصاف اگر به مدت 6 ماه هیچ خونریزی نداشته باشید و پس از آن مجددا پریود شوید، یائسه به شمار نمی‌روید.

دردهای یائسگی

خانم‌ها پس از منوپوز با دردهایی در بخش‌های مختلف بدن از جمله ستون فقرات، لگن، قلب، مفاصل، عضلات، دست‌ها، کمر و.. مواجه می‌شوند. التهاب، تورم، سوزن سوزن یا سفت شدن مفاصل از دیگر ناراحتی‌های رایج بانوان در این دوران است.

کاهش دردهای یائسگی

انجام دادن ورزش‌هایی مانند شنا و دوچرخه سواری به صورت منظم، انعطاف مفاصل را حفظ می‌کند; حفظ وزن مناسب، استفاده از داروها و مکمل‌های غذایی و درمان جایگزین هورمونی، از دیگر راهکارهای موثر در تسکین دردهای عضلانی این دوران است.

گفتیم که پوکی استخوان یکی از مهم‌ترین عوارض یائسگی به شمار می‌رود. از آنجا که مصرف الکل و سیگار پوکی استخوان را سرعت میدهد، بهتر است به طور جدی از مصرف دخانیات و نوشیدنی‌های الکلی خودداری شود. از سوی دیگر توصیه می‌شود خانم‌ها پس از شروع منوپوز خود، به متخصص استخوان و مفاصل مراجعه کنند. مصرف دارو، پیروی از یک رژیم غذایی مناسب و انجام دادن ورزش‌هایی که پزشک متخصص استخوان تجویز می‌کند، در جلوگیری از پوکی استخوان و دردهای مفاصل و عضلات تاثیر زیادی خواهد داشت.

سن یائسگی در زنان ایران

با اینکه همه افراد در سن مشخصی یائسگی را تجربه نمی‌کنند، به طور معمول می‌توان 45 الی 55 سالگی را سن یائسگی دانست. البته برخی بانوان ممکن است قبل یا بعد از این بازه سنی یائسه شوند. همانطور که گفتیم منوپوز پس از گذشت 12 ماه از آخرین عادت ماهانه آغاز می‌شود.

انجام انواع آزمایشات نظیر آزمایش خون، آزمایش بارداری، آزمایش ویتامین d، آزمایش ادرار، آزمایش مدفوع و آزمایش در منزل توسط بهترین آزمایشگاه در چیذر که کادر مجرب و حرفه‌ای دارد و از مدرن‌ترین تجهیزات آزمایشگاهی استفاده می‌کند.

عوامل تشدید کننده یائسگی

فاکتورهای متعددی از جمله میزان سلامت تخمدان‌ها و ژنتیک را می‌توان برای تعیین سن یائسگی مورد بررسی قرار داد. علاوه بر این، عوامل زیر می‌توانند باعث جلو افتادن منوپوز زنان شوند:

• اوفورکتومی 2 جانبه یا برداشتن هر دو تخمدان
• فرسایش تخمدان یا اتمام عملکرد تخمدان که در نتیجه جراحی، هورمون تراپی یا روش‌های رادیوتراپی اتفاق می‌افتد.
• جراحت لگن که باعث آسیب دیدگی شدید یا از بین رفتن تخمدان‌ها می‌شود.
• پرتودرمانی لگن

فواید یائسگی

با مطالعه مطالب فوق شاید با خود بپرسید آیا یائسه شدن هیچ فایده‌ای هم دارد؟ می‌توان مهم‌ترین فایده یائسگی را اطمینان پیدا کردن از عدم بارداری و از بین رفتن تومورهای خوش خیم رحم دانست. پس از یائسه شدن دیگر هیچ نیازی به استفاده از وسایل و روش‌ جلوگیری از بارداری نخواهد بود. فایده دیگر یائسه شدن را می‌توان پایان یافتن میگرن و سردردهای قسمت پیشانی و سر دانست. پس اگر در دوران قاعدگی خود سردردهای میگرنی شدید را تجربه می‌کنید، پس از یائسه شدن دیگر نیازی نیست نگران این مسئله باشید.

کاهش عوارض یائسگی

تغذیه به عنوان یکی از مهمترین فاکتورها، تاثیر زیادی در بهبود علائم یائسگی و حفظ سلامت خانمها در این دوران دارد. توصیه می‌شود پس از منوپوز حتما مواد خوراکی زیر را در برنامه غذایی خود قرار دهید:

• مواد غذایی حاوی فیبر از جمله سبزیجات، نان سبوس دار، غلات و میوه‌های تازه
• مواد غذایی سرشار از آهن از جمله عدس، اسفناج، تخم مرغ، ماهی، گوشت قرمز، سبزیجات برگ سبز، مرغ و مغزها
• مواد غذایی حاوی کلسیم از جمله لبنیات، ماهی ساردین و سالمون، کلم بروکلی، حبوبات و مکمل‌های حاوی کلسیم
• مواد غذایی حاوی ویتامین D

توصیه می‌شود برای جلوگیری از کم آبی، روزانه 8 لیوان آب بنوشید و برای پیشگیری از بروز بیماری‌های قلبی، مصرف چربی را به حداقل برسانید. از آنجا که مصرف زیاد سدیم منجر به بالا رفتن فشار خون و مصرف قند زیاد باعث ابتلا به دیابت می‌شود، مصرف قند و نمک را تا حد امکان محدود کنید.

علاوه بر تمامی موارد فوق، پیروی کردن از یک برنامه ورزشی مناسب، می‌تواند تا حد زیادی در کاهش دردهای عضلانی ناشی از یائسگی موثر واقع شود.

آزمایش برای تشخیص شروع یائسگی

اگر سن شما بین 45 تا 50 سال است و در حال تجربه کردن علائم یائسگی هستید، توصیه می‌شود به انجام یکی از آزمایش‌های زیر استفاده بپردازید:

• آزمایش تشخیصی AMH: این آزمایش در واقع یک آزمایش خون است که ورود به دوره یائسگی یا نزدیک بودن به آن را مشخص می‌کند. انجام آزمایش خون AMH به ویژه برای خانم‌هایی مفید است که دارای علائم پیش از منوپوز هستند. بالا بودن سطح هورمون محرک فولیکول FSH خون در کنار فقدان قاعدگی، معمولا به معنای یائسگی است.
• تست‌های عملکرد تیروئید
• تست چربی خون
• تست‌های عملکرد کبد
• تست‌های عملکرد کلیه
• تست پروژسترون، تستوسترون، پرولاکتین، استرادیول و گنادوتروپین (HCG)