سرطان خون یا لوسمی نوعی بیماری درگیرکننده سلولهای خونی و مغز استخوان است که در بیشتر مواقع منجر به مرگ میشود. البته همواره امیدهایی نیز برای رهایی از این بیماری وجود دارد. این نوع سرطان که در واقع مغز استخوان (تولید کننده سلولهای خونی) را درگیر میکند در صورتی که زود تشخیص داده شود امید رهایی فرد را افزایش میدهد. در این بیماری سلولهای خونی غیرطبیعی و سرطانی در خون و مغز استخوان ایجاد شده و جای سلولهای سالم در خون را میگیرد. این مسئله به تدریج باعث ایجاد علائم بیماری در فرد میشود. سرطان خون انواع مختلف دارد که هرکدام ممکن است یک بخش از خون بیمار را درگیر کند اما همین انواع مختلف در میزان بیماریزایی شدت و ضعف دارند به صورتی که برخی انواع آن در صورت تشخیص بهموقع و برخی شرایط دیگر ممکن است درمان نیز داشته باشند.
مطالب مرتبط: آشنایی کامل با انواع بیماری و علائم آنها
انواع سرطان خون
سرطان خون انواع متعددی دارد. این انواع بر اساس سرعت پیشرفت، نوع سلولهای خونی بیمار و سایر عوامل دستهبندی میشوند. در ادامه انواع سرطان خون را معرفی میکنیم.
انواع سرطان خون بر اساس سرعت پیشرفت
انواع سرطان بر اساس میزان شدت پیشرفت به دو دسته اصلی تقسیم میشوند. حاد (acute) و مزمن (chronic).
انواع حاد سرطان خون بسیار خطرناک بوده و توانایی این را دارند تا ظرف چند هفته یا چند ماه زندگی فرد بیمار را تهدید کنند. از طرف دیگر نوع مزمن سرطان خون سرعت پیشرفت کمتری داشته و امکان دارد سالها طول بکشد تا علائم بیماری مشخص شوند.
انواع سرطان خون بر اساس نوع سلول های خونی درگیر
سرطان خون از جنبههای دیگر نیز قابل دسته بندی است که یکی ز این دسته بندیها نوع سلولهایی است که درگیر بیماری خون میشوند در ادامه این نوع سرطانها را معرفی میکنیم:
- سرطان خون لنفاوی (lymphocytic leukemia): این سرطان سلولهای لنفاوی موجود در خون را رگیر میکنند. سلولهای لنفاوی در واقع بخش مهمی از خون هستند که نقش حفاظت و ایمنی بدن را در سیستم ایمنی بر عهده دارند.
- سرطان خون میلوئیدی (myelogenous leukemia): در صورتی که سلولهای میلوئیدی در خون درگیر این بیماری شوند نوع سرطان نوع میلوئیدی خواهد بود. سلولهای میلوئیدی در واقع در مغز استخوان تولید شده و به تولید سایر سلولهای خونی کمک میکنند. برخی از انواع شایع سرطان خون عبارتند از:
- سرطان خون لنفوسیتی حاد (ALL): این سرطان بیشتر در کودکان رایج است. طی این بیماری سلولهای لنفوسیتی نابالغ در مغز استخوان تشکیل میشوند و به سرعت تکثیر مییابند.
- سرطان خون میلوئیدی حاد (AML): این نوع سرطان در کودکان دومی سرطان خون شایع است. در این سرطان سلولهای میلوئیدی نابالغ در مغز استخوان تشکیل شده و با سرعت بالایی تکثیر میشوند.
- سرطان خون لنفوسیتی مزمن (CLL): این نوع سرطان بیشتر در افراد بزرگسال رخ میدهد. سلولهای لنفوسیت که در این سرطان تولید میشوند بالغ هستند اما حالتی غیر طبیعی دارند و در مغز استخوان تولید میشوند.
- سرطان خون میلوئیدی مزمن (CML): این سرطان مزمن است و به تدریج علائم آن آغاز میشود. این بیماری در سلولهای میلوئیدی بالغ ایجاد شده و در واقع علت اصلی آن وجود ژنهای جهش یافته است که باعث ایجاد این نوع سلولها در خون میشوند.
انجام انواع تست و آزمایش بارداری برای بانوان در مجهزترین آزمایشگاه تهران
علائم سرطان خون
سرطان خون در بیشتر موارد در مراحل ابتدایی علائمی ندارد به همین دلیل بسیاری افراد زمانی به پزشک مراجعه میکنند که شانس کمتری برای درمان وجود دارد. برخی از علائم و نشانههای این بیماری به صورت زیر است.
- خستگی و یا کم خونی (رنگ پریدگی، ضعف و تنگی نفس)
- عفونتهای مکرر (زخم دهان، گلودرد، تب، لرز، تعریق، سرفه، دفع مکرر ادرار همراه با سوزش، بریدگیها و خراشهای عفونی و جای جوش)
- افزایش کبودی و خونریزی
- کاهش وزن
نشانه های نادر سرطان خون
- درد استخوان
- لثههای متورم و حساس
- سردرد
- مشکلات بینایی
- استفراغ
- غدد لنفاوی بزرگ شده
- طحال بزرگ شده که ممکن است باعث درد یا ناراحتی شود
- درد قفسه سینه
علت سرطان خون
خون در واقع از سه بخش اصلی تشکیل شده است. گلبولهای قرمز، گلبولهای سفید و پلاکت. این سلولها به تعداد مشخصی در سراسر بدن در خون وجود دارند و طبق این تناسب به وظایف خود عمل میکنند. به نوعی انواع سرطان خون به دلیل ایجاد جهش ژنتیکی در DNA خونی افراد ایجاد میشود. بسته به نوع سرطان خون که فرد را درگیر میکنند ممکن است دلایل دیگری نیز برای این مشکل وجود داشته باشد از جمله وراثت و آلودگیهای محیطی.
انجام انواع آزمایشات نظیر آزمایش خون، آزمایش بارداری، آزمایش ویتامین d، آزمایش ادرار، آزمایش مدفوع و آزمایش در محل کار تهران توسط بهترین آزمایشگاه در قیطریه که کادر مجرب و حرفهای دارد و از مدرنترین تجهیزات آزمایشگاهی استفاده میکند.
اگر روند تکثیر این سلولهای خونی به هر دلیلی مختل شود در نهایت باعث افزایش تولید و تکثیر آنها میشود. در بدن یک فرد سالم گلبولهای سفید به صورت دائمی تشکیل میشوند تا سلولهای فرسوده قدیمی را جایگزین کنند. در صورتی که برخی سلولها بیشتر از میزان نیاز در بدن تولید شوند منجر به سرطان خون خواهد شد. دلیل اصلی سرطانهای حاد هنوز مشخص نشده است اما برخی افراد بیشتر در معرض این بیماری هستند.
عوامل ایجاد سرطان خون
- قرار گرفتن در معرض تشعشعات شدید
- قرار گرفتن در معرض برخی از مواد شیمیایی مانند بنزن
- ویروسهایی مانند ویروس لوسمی سلول T و اچآیوی
آزمایش های مربوط به تشخیص سرطان خون
آزمایش اولیه و بسیار مهمی که برای تشخیص این بیماری انجام میشود آزمایش خون CBC یا شمارش تعداد سلولهای خونی است. با این روش هرگونه ناهنجاری در سلولهای خون به راحتی مشخص میشود و در ادامه میتوان سایر آزمایشات را انجام داد.
گذشته از این آزمایش بایستی ترکیبات شیمیایی خون به صورت دقیق مشخص شوند. برای نمونه برخی پروتئینها ممکن است بر اثر این بیماری میزان متفاوتی با اندازه استاندارد و نرمال داشته باشند. نمونه کروموزومی نیز میتواند به تشخیص این بیماری کمک زیادی بکند. یکی دیگر از مراحل انجام این آزمایشات بررسی سلولهای مغز استخوانی است که به صورت نمونه برداری انجام میشود. روش دیگری که به تشخیص این بیماری کمک میکند عکس برداری از قفسه سینه است.
مطالب مرتبط: با علائم سرطان بیضه، شایعترین نوع سرطان در آقایون آشنا شوید.
روش های درمان سرطان خون
درمانهای مختلفی برای سرطان خون وجود دارد که بسته به شرایط بیماری و شدت ضعف و پیشرفت آن یک یا چند روش انتخاب میشوند. در ادامه به این موضوع میپردازیم:
شیمی درمانی
شیمی درمانی در واقع استفاده از مواد شیمیایی و داروها برای از بین بردن سلولهای سرطانی است. برای شیمی درمانی یک یا چند دارو به صور مختلف به مصرف بیمار میرسد.
پرتو درمانی
پرتو درمانی روش دیگری برای از بین بردن سلولهای سرطانی است. پرتو درمانی باعث آسیب سلولهای لوسمی شده و رشد آنها را مهار میکند. میتوان تشعشع را در پرتو درمانی به یک نقطه خاص یا تمام بدن اعمال کرد.
درمان سرطان خون با جراحی
روش دیگری که بیشتر برای افراد در سنین پایینتر استفاده میشود جراحی مغز استخوان است. مغز استخوان سالم یا از خود فرد یا از یک اهدا کننده دریافت شده و در استخوان فرد پیوند داده میشود. نام دیگر این روش پیوند مغز استخوان است.
دارو درمانی
در دارو درمانی به صورت هدفمند از داروهایی استفاده میشود که نقاط ضعف سلولهای سرطانی را مورد هدف قرار میدهند.
