هماتولوژی

آزمایش CBC در بخش هماتولوژی

یکی از مهم ترین آزمایش هایی که در بخش هماتولوژی انجام می شود؛ آزمایش CBC می باشد.‌ شاید بتوان بدون اغراق گفت CBC یکی از رایج ترین تست هایی است که در ایران و در سایر کشورها انجام می‌ شود. اگر شما به پزشک مراجعه کنید به احتمال زیاد در اولین گام برای شما انجام آزمایش CBC را تجویز می‌ کند. منظور از CBC شمارش سلول های خونی می باشد. شمارش سلول های خونی و مشخص شدن تعداد هر یک از آن‌ ها، اهمیت بسیار زیادی برای پزشکان دارد. کم و زیاد شدن این سلول ها می‌ تواند نشانگر وضعیت بدن باشد. در آزمایش CBC پارامتر های مختلف اندازه گیری می شوند.

بررسی تعداد گلبول های قرمز و سفید

پس از این که در آزمایشگاه هماتولوژی، از فرد مراجعه کننده نمونه گرفته شد؛ این نمونه پس از طی کردن مراحلی به دستگاه شمارش سلول های خونی یا سل کانتر داده می‌ شود. پارامتر های مختلفی توسط این دستگاه مورد بررسی قرار می گیرد. تعداد گلبول های قرمز خون یکی از مهم ترین پارامتر هایی هستند که در این آزمایش بررسی می ‌شود. علاوه بر تعداد گلبول ها، میزان هموگلوبین نیز مورد بررسی قرار می گیرد. اما به غیر از گلبول های قرمز خون، در برگه CBC تعداد WBC ها یا همان گلبول‌ های سفید خون مورد بررسی قرار می ‌گیرند. در بعضی از آزمایش‌ ها تعداد هر یک از گلبول های سفید خون به تفکیک به صورت درصد بیان می‌ شود. همچنین تعداد پلاکت ها نیز در برگه CBC مشخص می ‌شود.

سایر پارامتر های مورد بررسی در CBC

MCV و MCH و همچنین MCHC از دیگر پارامتر هایی هستند که در CBC مورد بررسی قرار می گیرند. هر یک از این پارامتر ها می توانند نشانگر وضعیت بدن باشند. منظور از MCV میانگین اندازه گلبول های قرمز خون است. کم و زیاد شدن آن می‌ تواند نشانگر بعضی از کم خونی ها در بدن باشد. منظور از MCH میانگین وزن هموگلوبین خون انسان است. MCHC نیز بیانگر غلظت گلبول های قرمز می باشد. این پارامتر وابسته به MCH و MCV می باشد.

الکتروفورز هموگلوبین

یکی دیگر از تست هایی که در بخش هماتولوژی آزمایشگاه های تشخیصی انجام می ‌شود؛ الکتروفورز هموگلوبین است. الکتروفورز روش ساده ای است که ترکیبات هموگلوبین خون را برای ما مشخص می کند. بررسی پروتئین های هموگلوبین می تواند نشانگر وضعیت سلامتی بدن باشد. به طور مثال افرادی که مبتلا به کم خونی داسی شکل هستند؛ دارای زنجیره S در ساختار هموگلوبین خود هستند. این زنجیره به کمک الکتروفورز قابل شناسایی است. به این طریق می توان تشخیص قطعی کم خونی داسی شکل را از سایر آنمی ها داد.

تهیه لام خون محیطی

یکی دیگر از کار هایی که در آزمایشگاه خون شناسی انجام ‌می شود؛ تهیه لام خون محیطی است. برای تهیه لام خون محیطی، نمونه را بر روی لام ریخته و به کمک روش های مختلف آن رنگ آمیزی می کنند؛ تا برای مطالعه توسط میکروسکوپ آماده شود. لام خون محیطی در آزمایشگاه های تشخیص طبی، کاربرد بسیار زیادی دارد. گاهی اوقات ممکن است بر اثر بعضی از عوامل شمارش سلول ها به صورت کاذب باشد. در نتیجه به کمک لام خون محیطی، می توان به طور دقیق مشخص کرد که آیا شمارش ها درست بوده یا بر اثر یک سری از عوامل اشتباه در شمارش سلول ها به وجود آمده است. همچنین به کمک لام خون محیطی، می توان وجود سلول های بلاست یا نا بالغ را در خون مشاهده کرد. وجود سلول های نابالغ می توانند یک زنگ خطر برای پزشک باشند. زیرا وجود این نوع سلول ها می تواند بیانگر بدخیمی و سرطان باشد.

تست ESR

تست ESR یکی دیگر از آزمایش هایی است که در بخش هماتولوژی انجام می شود. منظور از تست ESR سرعت رسوب گلبول های خون است. هر چند تست ESR کاملا تخصصی نیست؛ اما معمولا در کنار آزمون‌ های دیگر تجویز می‌ شود. این تست می ‌تواند نشانگر التهاب در بدن باشد. در صورت وجود التهاب در بدن، در سطح گلبول های خون پروتئین ‌هایی شکل می گیرند که سبب افزایش سرعت رسوب خون می شوند. افزایش ESR می تواند بیانگر وجود التهاب در بدن باشد. البته بعضی از شرایط فیزیکی بدن هستند که می توانند سبب کاهش ESR به صورت فیزیولوژیک شود. به طور مثال، معمولا زنان ESR بالاتری نسبت به مردان دارند. در شرایط حاملگی نیز به طور طبیعی ESR بیشتر از سایر اوقات است.

تعیین گروه خونی در آزمایشگاه هماتولوژی

یکی دیگر از اقداماتی که در آزمایشگاه های هماتولوژی انجام می ‌شود؛ تعیین گروه خونی است. مشخص شدن گروه خونی هر یک از افراد اهمیت بسیار زیادی دارد. سیستم گروه های خونی به دو دسته ABO و RH تقسیم می شود. در آزمایشگاه ها هر دو سیستم گروه خونی مشخص می شود.

سایر آزمایش های بخش هماتولوژی

غیر از آزمایش هایی که در خصوص آن ها صحبت شد؛ آزمایش های دیگری نیز در بخش هماتولوژی انجام می ‌شود. تست حلالیت، اندازه‌گیری HBF، رنگ آمیزی آهن و بررسی هموگلوبین ‌های ناپایدار از جمله تست هایی هستند که در بخش خون شناسی انجام می شوند. هر کدام از این آزمایش ها می توانند نقش بسیار مهمی در تشخیص مشکلات سلامتی بدن داشته باشند.