علائم کرونا در کودکان

بیماری کرونا یا covid19 اولین بار در دسامبر سال 2019 میلادی در شهر ووهان چین شناسایی شد. بعد از گذشت مدت کوتاهی سرتاسر دنیا را درنوردید و با سرعت بسیار بالا صدها ملیون انسان را مبتلا کرد. سازمان جهانی بهداشت در سال 2020 وضعیت پاندمی یا همه گیری کروناویروس را اعلام کرد. این بیماری موجب سندرم حاد تنفسی می شود که در افراد پرخطر مانند سالمندان، بیماران فشار خونی، بیماران دیابتی، بیماران قلبی، بیماران مبتلا به سرطان، بیماران دارای نقص ایمنی و… می تواند موجب مرگ شود. همچنین در افراد بدون بیماران زمینه ای نیز می تواند خطرساز باشد و مبتلایان را دچار عوارض جدی کوتاه مدت و بلند مدت نماید.

کووید19 در کودکان

از ابتدای همه گیری ویروس کرونا در جهان، یکی از اصلی ترین دغدغه ها مربوط به شدت بیماری و میزان خطر آن برای کودکان بوده است. خوشبختانه بیماری کووید19 در کودکان خطرناک نبوده ولی نکته ی نگران کننده ی آن ناقل بودن کودکان است. کودکان بدون اینکه خود آسیب جدی از این بیماری ببینند می توانند سایر افراد خانواده و جامعه را مبتلا کنند. همچنین کودکان در بین خود، نکات و دستورات بهداشتی را به درستی رعایت نمی کنند. این مسائل موجب می شود کودکان به یکی از منابع اصلی انتقال عفونت با کووید19 تبدیل شوند.

علائم کووید19 در کودکان

کودکان و نوجوانان 18 ساله و کمتر ممکن است به ویروس کرونا (COVID-19) مبتلا شوند، اما معمولاً یک بیماری خفیف است و بیشتر آنها ظرف چند روز بهبود می‌یابند.

علائم COVID-19 می تواند شامل موارد زیر باشد:

• درجه حرارت بالا یا لرز – دمای بالا به این معنی است که برای لمس سینه یا پشت خود احساس گرما می کنید (نیازی به اندازه گیری درجه حرارت ندارید)
• سرفه جدید و مداوم – این به معنای سرفه زیاد برای بیش از یک ساعت یا 3 یا بیشتر سرفه در 24 ساعت است.
• از دست دادن یا تغییر در حس بویایی یا چشایی شما
• تنگی نفس
• احساس خستگی یا فرسودگی
• بدن دردناک
• سردرد
• گلو درد
• مسدود شدن یا آبریزش بینی
• از دست دادن اشتها
• اسهال
• احساس بیماری

علائم کووید19 در اطفال بسیار شبیه علائم سایر بیماری ها مانند سرماخوردگی و آنفولانزا است.

امیکرون در کودکان

• تب یا لرز
• سرفه
• تنگی نفس یا مشکل در تنفس
• خستگی
• دردهای عضلانی یا بدن
• سردرد
• از دست دادن چشایی یا بویایی
• گلو درد
• احتقان یا آبریزش بینی
• حالت تهوع یا استفراغ
• اسهال

بر اساس گزارشی از CDC که در اواسط دسامبر منتشر شد، داده‌های 43 نفر را که در اوایل همان ماه به کووید-19 ناشی از امیکرون مبتلا شده بودند، برخی از علائم شایع تر از سایرین هستند. این موارد شامل:

• سرفه
• خستگی
• گرفتگی بینی
• آبریزش بینی
• سردرد

تشخیص کووید19 در کودکان

تشخیص کووید19 در کودکان بیشتر بر اساس علائم بالینی صورت می گیرد. داشتن علائم بالینی ذکر شده در اطفال در زمان همه گیری به طور جدی ابتلا به کووید19 را مطرح می کند. همچنین مشاهده ی موارد ابتلا در خانواده یا محیط هایی که کودک در آن حضور دارد مانند مهد کودک و مدرسه می تواند تشخیص را جدی تر کند. برای اثبات قطعی می توان از تست های تشخیصی شامل تست های پی سی آر، تست رپید یا تست الایزا استفاده کرد. معمولا برای بررسی درگیری ریوی در کودکان مشکوک به درگیری ریوی از سی تی اسکن استفاده می شود.

درمان کووید19 در کودکان

همان طور که گفته شد علائم کووید19 (به خصوص امیکرون) در کودکان خفیف است. همچنین هیچ نوع درمان قطعی برای کووید19 وجود ندارد. درمان کووید19 در کودکان بیشتر علامتی و حمایتی است. در صورت وجود تب می توان از تب بر ها استفاده کرد و مایع درمانی در صورت وجود داشتن اسهال و استفراغ باید مد نظر قرار گیرد. استفاده از مایعات و تغذیه ی مناسب و مقوی در زمان ابتلا به کووید19 اکیدا توصیه می شود.

آزمایشگاه در چیذر

واکسن کرونا

از شروع همه گیری کووید19 درجهان، تلاش های بسیاری برای ساخت واکسن صورت گرفت. بیماری های ویروسی معمولا درمان مشخصی ندارند. لذا، بهترین راه پیشگیری از بیماری از طریق واکسن است. تقریبا تمامی واکسن های کووید19 شناخته شده که به صورت گسترده در سرتاسر جهان مورد استفاده قرار گرفتند دارای قدرت پیشگیری از ابتلا به ویروس کرونا بودند و همچنین میزان بستری در بیمارستان، بیماری شدید و میزان مرگ و میر را کاهش داند.

چرا کودکان باید واکسن کرونا دریافت کنند؟

اگرچه کودکان در برابر ویروس کرونا آسیب جدی نمی بینند ولی آن ها یکی از منابع مهم انتقال ویروس در جامعه هستند و همین موضوع بسیار حائز اهمیت است. همچنین ابتلای بالای خود کودکان نیز می تواند با افزایش مراجعه به مراکز درمانی و بستری در بیمارستان ها موجب تحمیل هزینه و فشار بالا به سیستم بهداشت و درمان شود. نکات مطرح شده به خوبی الزام واکسیناسیون کووید19 در کودکان را خاطر نشان می کند اما همیشه نسبت به مسائل سلامتی کودکان حساسیت‌هایی فراوانی چه از طرف خانواده‌ها و چه از طرف تصمیم گیران سلامت وجود دارد. در ادامه ی این مقاله به بررسی واکسیناسیون علیه بیماری کووید19 و مسائل پیرامون آن بپردازیم.

بهترین واکسن‌های کرونای کودکان

تا کنون سه واکسن در جهان بر روی کودکان آزمایش شده اند و سازمان های تنظیم کننده و مجوز دهنده اجازه‌ی استفاده در کودکان را به آن ها داده اند.

• واکسن فایزر-بیونتک، محصول مشترک شرکت بیونتک آلمان و شرکت فایزر ایاالات متحده است، با انجام  کارآزمایی بالینی بر روی کودکان بالای سه سال اجازه‌ی مصرف اورژانسی آن را از سازمان غذا و داروی ایالات متحده ی آمریکا گرفته است. این واکسن با تکنولوژی جدید بر پایه ی Mrna ساخته شده است.

• واکسن چینی سینوفارم که بر پایه ی ویروس کشته شده ساخته شده است، توسط شرکت سازنده مورد کارآزمایی بالینی بر روی کودکان بالای سه سال قرار گرفت و مجوز مصرف در این طیف سنی را دریافت نموده است.

• واکسن پاستوکوک با نام اصلی soberana 02 محصول مشترک کشور کوبا و ایران است. این واکسن از طریق ساخت پروتئین نوترکیب ساخته شده است. پروتئین نوترکیب بر اساس پروتئین سطحی ویروس کرونا (اسپایک) ساخته می شود. این واکسن بر روی حدود دو میلیون کودک کوبایی بالای دو سال مورد کارآزمایی بالینی قرار گرفت و ضمن نداشتن عوارض جانبی جدی، اثرگذاری خوبی نیز از خود نشان داد. به همین دلیل مجوز مصرف آن صادر شد.

واکسن های کرونای کودکان در سبد واکسیناسیون ایران

از بین سه واکسن نام برده شده، دو واکسن سینوفارم و پاستوکوک در سبد واکسیناسیون ایران موجود است و برای کودکان استفاده می شود. واکسیناسیون ابتدا برای رده ی سنی بالای دوازده سال و سپس رده ی سنی بالای پنج سال در دسترس قرار گرفت. لازم به ذکر است تمامی دانش آموزان برای حضور در مدرسه نیاز به تزریق هر دو دوز واکسن کووید19 دارند.

با توجه به کارآزمایی های بالینی انجام شده بر روی واکسن های سینوفارم و پاستوکوک و همچنین تزریق این واکسن ها در جمعیت ها و کشورهای مختلف، می توان گفت هر دو واکسن تقریبا بی خطر هستند و کارایی خوبی را از خود نشان داده اند.

عوارض جانبی واکسن ویروس کرونا

دو واکسن موجود در سبد واکسیناسیون ایران که برای کودکان استفاده می شود، از دسته واکسن هایی هستند که عوارض بسیار کمی دارند. بسیاری از افراد عوارض خاصی را تجربه نمی کنند ولی عوارض شایع می تواند شامل درد محل تزریق، اندکی تب، سر درد و… باشد.

کنترل عوارض ناشی از واکسن

همانطور که گفته شد عوارض ناشی از تزریق واکسن های کووید19 در کودکان بسیار ناچیز است. در صورت بروز عوارض می توان از تب بر استفاده کرد. توصیه می شود برای کنترل بدن درد ناشی از واکسن از داروهای NSAID (ژلوفن، ناپروکسن، دیکلوفناک و…) استفاده نشود. همچنین فرد واکسینه شده باید اطمینان داشته باشد که عوارض احتمالی تزریق واکسن گذرا بوده و پس از گذشت مدت کوتاهی، این عوارض برطرف خواهند شد.

ممنوعیت تزریق واکسن کرونا

اگر کودک شما علائم و نشانه هایی از بیماری مانند تب، سرفه، بی اشتهایی، ضعف، اسهال، استفراغ و… دارد، بهتر است تا بر طرف شدن علائم و حصول اطمینان کافی از سلامتی کودک، تزریق واکسن کرونا را به تعویق بیاندازید.

اگر کودک شما مبتلا به بیماری مزمن است، حتما با پزشک کودک خود درباره ی زمان تزریق واکسن، نوع واکسن تزریقی و تداخل داروها با پاسخ ایمنی بدن به واکسن مشورت کنید.

تداخل واکسن کرونا با سایر واکسن ها

کودکان از بدو تولد تحت تزریق واکسن‌های روتین کشوری قرار می‌گیرند. این واکسن ها شامل:

همانطور که مشاهده می کنید فقط یک واکسن از واکسن‌های روتین بعد از پنج سالگی تزریق می شود. اگر کودک شش ساله ای دارید که قصد تزریق واکسن روتین شش سالگی و واکسن کووید19 برای وی دارید، بهتر است با پزشک مرکز واکسیناسیون مشورت کنید ولی تاکنون ممنوعیتی برای تزریق واکسن های روتین و واکسن کرونا ذکر نشده است. 

از دیگر واکسن هایی که بعد از شش ماهگی توصیه می شود، واکسن آنفولانزا است. تزریق هم زمان واکسن آنفولانزا و کووید19 هیچگونه ممنوعیتی ندارد و در بعضی تحقیقات نشان داده شده که پاسخ ایمنی به تزریق هم زمان هر دو واکسن در مقایسه با تزریق هر یک به تنهایی افزایش داشته است.

آیا کودکان بعد از ابتلا به کووید19 می توانند واکسن کرونا دریافت کنند؟

کودکان حدود سه هفته بعد از ابتلا به کووید19 می توانند برای دریافت واکسن کووید19 مراجعه کنند. لازم به ذکر است کودک باید به طور کامل بهبود یافته باشد و در صورت ابتلا به نوع شدید یا بستری در بیمارستان، این زمان افزایش می یابد و بهتر است زمان تزریق واکسن با مشورت پزشک معالج کودک انجام شود.

فاصله بین تزریق دو دوز واکسن

طبق مطالعات انجام شده در مراکز پزشکی، فاصله بین دو دوز واکسن کرونا نه باید زیاد باشد نه کم، بلکه فاصله مشخص و معنی دارد. هر چه این فاصله از حد معین کمتر باشد باعث می‌شود اثربخشی آن کم شود و همین طور بیشتر شدن فاصله دو دوز واکسن الزاما منجر به اثربخشی بیشتر نمی شود و حتی اثربخشی را تا حدی کاهش می دهد. فاصله بین تزریق دوز اول تا دوز دوم هر دو واکسن سینوفارم و پاستوکوک بیست و هشت روز است.

کدام نوع واکسن برای کودکان مناسب تر است؟

واکسن چینی سینوفارم از ویروس کشته شده ساخته می شود به همین جهت عوارض خاصی ندارد و استفاده ی گسترده از آن در خود کشور چین و سایر کشورها برای کودکان، خطری را نشان نداده است.

واکسن کوبایی-ایرانی پاستوکوک که محصول مشترک انستیتو فینلای کوبا و انستیتو پاستور ایران است از پروتئین نوترکیب (recombinant) ساخته شده است. این واکسن به طور گسترده در کوبا و ایران مورد استفاده واقع شد و عوارض خاصی از آن گزارش نشده است.

این دو واکسن اگرچه از دو فرمت متفاوت برای ساخت بهره برده اند اما هر دو جزء کم عارضه ترین واکسن های جهان هستند و استفاده از آن ها توصیه می شود. میزان اثرگذاری آن ها نیز تفاوت چشمگیری با یکدیگر ندارند.