انواع ویروس کرونا چیست؟ جدیدترین علائم ویروس کرونا

کروناویروس یا ویروس کرونا، نامی که از اواخر سال 2019 میلادی بر سر زبان‌ها افتاد. اما کروناویروس برای پزشکان، ویروس‌شناسان و محققان نام غریبه‌ای نبوده است. در این مقاله ابتدا در مورد ویروس کرونای پیش از کووید19 صحبت خواهیم کرد و در ادامه به ویروس کرونای عامل بیماری کووید19 (SARS-CoV-2) و انواع جهش‌های آن و علائم هر کدام می‌پردازیم.

خانواده‌ی کروناویروس

کروناویروس‌ها گروهی از ویروس‌های RNAدار هستند که باعث بیماری در پستانداران و پرندگان می‌شوند. در انسان و پرندگان باعث عفونت‌های دستگاه تنفسی می‌شوند که می‌تواند از خفیف تا کشنده باشد. بیماری‌های خفیف در انسان شامل مواردی از سرماخوردگی است(پیش از شیوع کووید19، عامل 10 درصد از سرماخوردگی‌های معمولی ویروس کرونا بود). در گاوها و خوک‌ها باعث اسهال می‌شوند، در حالی که در موش‌ها باعث هپاتیت و آنسفالومیلیت می‌شوند.

از نظر رده‌بندی در خانواده‌ی ویروس‌ها، کرونا ویروس‌ها زیرخانواده Orthocoronavirinae، در خانواده Coronaviridae، راسته Nidovirales و قلمرو Riboviria را تشکیل می‌دهند. آنها ویروس‌های پوششی با ژنوم RNA تک رشته‌ای با یک نوکلئوکپسید از تقارن مارپیچ هستند. اندازه‌ی ژنوم کروناویروس‌ها از حدود 26 تا 32 کیلو باز است که یکی از بزرگترین‌ها در میان ویروس‌های RNA است. کروناویروس‌ها اسپایک‌های (پروتئین سطحی که موجب اتصال ویروس به سلول می‌شود) چمبی شکلی دارند که از سطح خود بیرون می‌آیند، که در میکروگراف‌های الکترونی تصویری شبیه تاج خورشیدی را ایجاد می‌کنند که نام آنها از آن گرفته شده است.

برای هماهنگی و انجام آزمایش در منزل می‌توانید به لینک قبل مراجعه کنید.

علت نام گذاری ویروس کرونا

نام “کرونا ویروس” از لاتین corona مشتق شده است، به معنای “تاج” یا “تاج گل”، که خود برگرفته از یونانی κορώνη korṓnē، “گلدسته، تاج گل” است. این نام توسط جون آلمیدا و دیوید تیرل که برای اولین بار ویروس‌های کرونای انسانی را مشاهده و مطالعه کردند، ابداع شد. این کلمه برای اولین بار در سال 1968 توسط گروهی غیررسمی از ویروس شناسان در مجله Nature برای تعیین خانواده جدید ویروس‌ها استفاده شد. این نام به ظاهر مشخصه ویریون‌ها (شکل عفونی ویروس) توسط میکروسکوپ الکترونی اشاره دارد که دارای حاشیه ای از برآمدگی‌های سطحی بزرگ و پیازی است که تصویری شبیه تاج خورشیدی یا هاله را ایجاد می‌کند. این مورفولوژی توسط پلومرهای سنبله ویروسی ایجاد می‌شود که پروتئین‌های روی سطح ویروس هستند. نام علمی Coronavirus به عنوان یک نام جنس توسط کمیته بین المللی نامگذاری ویروس‌ها (که بعداً به کمیته بین المللی طبقه بندی ویروس ها تغییر نام داد) در سال 1971 پذیرفته شد. با افزایش تعداد گونه های جدید، این جنس در سال 2009 به چهار جنس به نام‌های آلفا کروناویروس، بتا کروناویروس، دلتا کروناویروس و گاما کروناویروس تقسیم شد. نام رایج کرونا برای اشاره به هر عضوی از زیرخانواده ی Orthocoronavirinae استفاده می‌شود. از سال 2020، 45 گونه به طور رسمی شناخته شده‌است.

تاریخچه ی کروناویروس

اولین گزارش‌ها از عفونت کروناویروس در حیوانات در اواخر دهه 1920، زمانی که عفونت حاد تنفسی جوجه‌های اهلی در آمریکای شمالی ظاهر شد، رخ داد. آرتور شالک و ام.سی. هاون در سال 1931 اولین گزارش مفصلی را ارائه کردند که در آن یک عفونت تنفسی جدید در جوجه‌ها در داکوتای شمالی توضیح داد. عفونت جوجه‌های تازه متولد شده با نفس نفس زدن و بی حالی با میزان مرگ و میر بالای 40 تا 90 درصد مشخص شد. لیلاند دیوید بوشنل و کارل آلفرد برندلی ویروسی را که باعث عفونت در سال 1933 شد، جدا کردند. سپس این ویروس به عنوان ویروس برونشیت عفونی (IBV) شناخته شد. چارلز دی. هادسون و فرد رابرت بودت این ویروس را برای اولین بار در سال 1937 کشت کردند. این نمونه با نام سویه Beaudette شناخته شد. در اواخر دهه 1940، دو ویروس کرونای حیوانی دیگر، JHM که باعث بیماری مغزی (آنسفالیت موش) می‌شود و ویروس هپاتیت موش (MHV) که باعث هپاتیت در موش‌ها می‌شود، کشف شد. در آن زمان مشخص نشد که این سه ویروس مختلف به‌هم مرتبط هستند. ویروس‌های کرونای انسانی در دهه 1960 با استفاده از دو روش مختلف در بریتانیا و ایالات متحده کشف شدند. کندال، مالکوم باینو و دیوید تیرل که در واحد سرماخوردگی مشترک شورای تحقیقات پزشکی بریتانیا کار می‌کردند، یک ویروس سرماخوردگی معمولی منحصر به فرد را با نام B814 درسال 1961 جمع آوری کردند. این ویروس را نمی‌توان با استفاده از تکنیک‌های استانداردی که رینوویروس‌ها، آدنوویروس‌ها و دیگر ویروس‌های سرماخوردگی شناخته شده را با موفقیت کشت کرد. در سال 1965، تایرل و باینو ویروس جدید را با عبور دادن سریال از طریق کشت اندام نای جنینی انسان با موفقیت کشتند. روش جدید کشت توسط برتیل هورن به آزمایشگاه معرفی شد. هنگامی که ویروس جدا شده از طریق بینی به داوطلبان تلقیح شد باعث سرماخوردگی شد و توسط اتر غیرفعال شد که نشان می‌دهد دارای پوشش لیپیدی است. دوروتی هامر و جان پروکنو در دانشگاه شیکاگو در سال 1962 یک سرماخوردگی جدید را از دانشجویان پزشکی جدا کردند. آنها ویروس را در کشت بافت کلیه جدا کردند و رشد دادند و آن را 229E نامیدند. ویروس جدید باعث سرماخوردگی در داوطلبان شد و مانند B814 توسط اتر غیرفعال شد.ویروس شناس اسکاتلندی جون آلمیدا در بیمارستان سنت توماس در لندن، با همکاری تایرل، ساختارهای IBV، B814 و 229E را در سال 1967 مقایسه کرد. با استفاده از میکروسکوپ الکترونی نشان داده‌شد که این سه ویروس از نظر شکل کلی و خوشه‌های چماق مانند از نظر مورفولوژیکی مرتبط هستند. یک گروه تحقیقاتی در موسسه ملی بهداشت در همان سال توانست عضو دیگری از این گروه جدید از ویروس ها را با استفاده از کشت اندام جدا کند و یکی از نمونه ها را OC43 ( OC برای کشت اندام) نامید. مانند B814، 229E و IBV، ویروس سرماخوردگی جدید OC43 هنگامی که با میکروسکوپ الکترونی مشاهده شد، سنبله‌هایی شبیه به چماق داشت.ویروس‌های سرماخوردگی جدید شبیه IBV به زودی نشان داده شد که از نظر مورفولوژیکی نیز با ویروس هپاتیت موش مرتبط هستند. این گروه جدید از ویروس‌ها به دلیل ظاهر مورفولوژیکی متمایزشان، کروناویروس نامیده شدند. ویروس کرونا انسانی 229E و کروناویروس انسانی OC43 در دهه‌های بعدی مورد مطالعه قرار گرفتند. سویه کروناویروس B814 از بین رفت. معلوم نیست که کدام ویروس انسانی فعلی بوده است. سایر ویروس‌های کرونای انسانی از آن زمان شناسایی شده‌اند، از جمله SARS-CoV در سال 2003، HCoV NL63 در سال 2003، HCoV HKU1 در سال 2004، MERS-CoV در سال 2013، و SARS-CoV-2 در سال 2019. همچنین از دهه 1960 تعداد زیادی ویروس کرونای حیوانی شناسایی شده‌است.

کووید19

بیماری کرونا یا covid19 اولین بار در دسامبر سال 2019 میلادی در شهر ووهان چین شناسایی شد. فرضیه های متفاوتی در مورد نحوه ی به وجود آمدن کروناویروس جدید وجود دارد که چگونه ویروسی که یکی از عوامل سرماخوردگی ساده بود، موجب بیماری شدید کووید19 شد ولی هیچکدام از نظر علمی اثبات نشدند. کروناویروس جدید بعد از گذشت مدت کوتاهی سرتاسر دنیا را درنوردید و با سرعت بسیار بالا صدها میلیون انسان را مبتلا کرد. سازمان جهانی بهداشت در سال 2020 وضعیت پاندمی یا همه گیری کروناویروس را اعلام کرد. این بیماری موجب سندرم حاد تنفسی می شود که در افراد پرخطر مانند سالمندان، بیماران فشار خونی، بیماران دیابتی، بیماران قلبی، بیماران مبتلا به سرطان، بیماران دارای نقص ایمنی و… می تواند موجب مرگ شود. همچنین در افراد بدون بیماران زمینه‌ای نیز می تواند خطرساز باشد و مبتلایان را دچار عوارض جدی کوتاه مدت و بلندمدت نماید.

آزمایشگاه فرین به عنوان بهترین آزمایشگاه در چیذر برای چکاپ ویروس کرونا شناخته شده است.

جهش های کروناویروس ایجاد کننده ی کووید19

همه ویروس‌ها، از جمله SARS-CoV-2، ویروسی که باعث COVID-19 می‌شود، در طول زمان تغییر می‌کنند. اکثر تغییرات تأثیر کمی بر خواص ویروس دارند. با این حال، برخی تغییرات ممکن است بر ویژگی‌های ویروس تأثیر بگذارد، مانند سرعت انتشار آن، شدت بیماری مرتبط، یا عملکرد واکسن‌ها، داروهای درمانی، ابزارهای تشخیصی، یا سایر اقدامات بهداشت عمومی و اجتماعی.سازمان جهانی بهداشت، با همکاری شرکا، شبکه های متخصص، مقامات ملی، موسسات و محققان از ژانویه 2020 تکامل SARS-CoV-2 را زیر نظر و ارزیابی کرده است. در اواخر سال 2020، ظهور واریانت (سویه)هایی خطر افزایش سلامت عمومی جهانی را به همراه داشت که به منظور اولویت‌بندی نظارت و تحقیقات جهانی و در نهایت اطلاع رسانی پاسخ مداوم به همه‌گیری کووید19، مشخص‌سازی واریانت‌های خاص مورد علاقه(VOI) و واریانت‌های نگران کننده (VOCs) در دستور کار این سازمان قرار گرفت. سازمان جهانی بهداشت و شبکه‌های بین‌المللی متخصصان آن در حال نظارت بر تغییرات ویروس هستند تا در صورت شناسایی جایگزین‌های اسید آمینه قابل توجه، بتواند کشورها و مردم را در مورد هر گونه تغییری که ممکن است برای پاسخ به این نوع مورد نیاز باشد، آگاه کند و از گسترش آن جلوگیری کند. در سطح جهانی، سیستم‌هایی برای شناسایی سیگنال‌های VOI یا VOCهای بالقوه و ارزیابی آن‌ها بر اساس خطری که برای سلامت عمومی جهانی ایجاد می‌شود، ایجاد شده‌اند و درحال تقویت هستند. مقامات ملی کشورها ممکن است انتخاب کنند که انواع دیگری از علایق/نگرانی محلی را تعیین کنند.

نام گذاری واریانت (سویه) های جدید

یک گروه تخصصی که توسط سازمان جهانی بهداشت تشکیل شده است، استفاده از حروف الفبای یونانی، یعنی آلفا، بتا، گاما، دلتا و… را برای نام‌گذاری واریانت‌های کروناویروس توصیه کرده است که برای مخاطبان غیرعلمی آسان‌تر و کاربردی‌تر خواهد بود.

واریانت های کروناویروس

کروناویروس اولیه که باعث پیدایش بیماری کووید19 در جهان شد، نخستین بار در شهر ووهان کشور چین مورد شناسایی قرار گرفت. این بیماری جدید که یک سندرم تنفسی شدید بود، علائمی شامل تب، لرز، سرفه، تنگی نفس و… داشت. ویروس اصلی باعث بروز پیک‌های اول و دوم در ایران شد. با گسترش این ویروس در سرتاسر جهان، جهش‌های بسیاری در ویروس کرونا مشاهده‌شد که مهم‌ترین آن‌ها از نظر میزان سرایت، شدت ایجاد علائم، میزان مرگ‌ومیر و واکسن گریزی با حروف لاتین نام گذاری شدند. برای بررسی ابتلا شدن به این ویروس انواع تست کرونا به بازار جهانی عرضه شده که با مراجعه به لینک قبل می‌توانید اطلاعاتی در این‌باره به دست آورید.

در ادامه تعدادی از این جهش‌ها را که موجب پیک در جهان و ایران شدند، بررسی خواهیم کرد:

آلفا (B.1.1.7)

اولین گونه از واریانت‌های بسیار پر سر و صدا بود. آلفا برای اولین بار در نوامبر 2020 در بریتانیا ظاهر شد و ابتلا در دسامبر همان سال افزایش یافت. به سرعت در سراسر جهان ظاهر شد و به نوع غالب در ایالات متحده تبدیل شد، جایی که CDC (سازمان پیشگیری از بیماری‌های واگیردار ایالات متحده آمریکا) آن‌را به عنوان یک نوع نگرانی طبقه بندی کرد. سپس، آلفا با ظهور نوع تهاجمی‌تر دلتا محو شد.

سرایت: برخی جهش‌ها در پروتئین اسپایک آلفا آن‌را عفونی تر می کرد. اعتقاد براین بود که دودمان B.1.1.7 30 تا 50 درصد مسری‌تر از سویه اصلی SARS-CoV-2 است. طبق مطالعه‌ای که CDC در ژوئن منتشر کرد، در ایالات متحده، در اواسط آوریل 2021 – قبل از اینکه دلتا غالب شود – آلفا 66٪ موارد را تشکیل می‌داد.

شدت: مطالعات نشان داده‌اند که دودمان B.1.1.7 بیشتر افراد آلوده را در بیمارستان می‌فرستاد و از ویروس اصلی کشنده‌تر بود. گفته می‌شود واریانت آلفا باعث بروز پیک سوم و چهارم در ایران شد.

بتا (B.1.351)

این نوع در پایان سال 2020 در آفریقای جنوبی شناسایی شد و به کشورهای دیگر گسترش یافت. کارشناسان در مورد چندین جهش آن و پتانسیل آن برای فرار از آنتی بادی‌ها نگران بودند.

سرایت: بنابر اعلام CDC، بتا حدود 50 درصد مسری‌تر از سویه اصلی ویروس کرونا است.

شدت: شواهدی وجود داشت که نشان می‌داد بتا ممکن است بیشتر از سایر واریانت‌های دیگر منجر به بستری‌شدن در بیمارستان و مرگ شود. به کمک آزمایش خون می‌توانید از صحت مبتلا شدنتان به ویروس کرونا مطمئن شوید.

دلتا (B.1.617.2)

اولین بار در اواخر سال 2020 در هند شناسایی شد. به سرعت در سراسر جهان گسترش یافت و به نسخه غالب ویروس کرونا تبدیل شد تا اینکه Omicron در اواسط دسامبر جای آن را گرفت.

سرایت: تخمین زده می‌شود که دلتا بیش از دو برابر انواع قبلی عفونت ایجاد کرد. همچنین تخمین زده‌شد که 80 تا 90 درصد بیشتر از نوع آلفا قابل انتقال بوده‌است. در ایالات متحده، در ژوئن 2021، پس از کاهش مداوم موارد COVID-19 و بستری شدن در بیمارستان، ورود دلتا همزمان با معکوس‌شدن سریع آن روند بود. در پاییز 2021، حتی در ایالت‌هایی که واکسینه شده‌اند، افزایش‌هایی وجود داشت که کارشناسان را بر آن داشت تا از مردم بخواهند واکسن‌های تقویتی خود را دریافت کنند.

شدت: دلتا در افرادی که واکسینه نشده بودند باعث بیماری شدیدتر از سایر انواع آن شد. مطالعات اولیه از اسکاتلند و کانادا، که هردو توسط CDC ذکر شده‌اند، نشان می‌دهند که دلتا به احتمال زیاد منجر به بستری شدن در بیمارستان در افراد واکسینه نشده می‌شود. گزارشی در نشریه Lancet در تابستان گذشته نشان داد که خطر بستری شدن در بیمارستان با دلتا در انگلیس دو برابر بیشتر از آلفا، نوع غالب قبلی در آن کشور بود. دلتا موجب پیک مرگبار پنجم در ایران بود.

امیکرون(BA.1) و BA.2 (سویه فرعی امیکرون)

امیکرون اولین بار در بوتسوانا و آفریقای جنوبی در اواخر نوامبر 2021 شناسایی شد. موارد به سرعت در کشورهای دیگر ظاهر و تکثیر شدند. تا دسامبر، Omicron باعث شد که تعداد موارد روزانه در ایالات متحده به بیش از یک میلیون افزایش یابد.

مطالب مرتبط: آزمایش بارداری

به نظر می‌رسد که زیرمجموعه BA.2 راحت‌تر از نسخه قبلی خود گسترش می‌یابد، اما در حالی که کارشناسان داده‌های در حال ظهور را برای کسب اطلاعات بیشتر دنبال می‌کنند، به نظر نمی‌رسد که بیماری شدیدتر از BA.1 (واریانت اصلی امیکرون) ایجاد کند. واریانت‌های فرعی BA.2 نیز وجود دارد که شامل BA.4 و BA.5 است که در حال حاضر در ایالات متحده افزایش نمی یابد. اما یک نوع فرعی دیگر، BA.2.12.1، در حال حاضر 20 درصد موارد جدید را در ایالات متحده را تشکیل می‌دهد. دانشمندان هنوز در حال بررسی هستند که آیا زیرشاخه‌های BA.2 مسری تر یا خطرناک تر از پیشینیان خود هستند.

سرایت: امیکرون بیشتر از دلتا قابل انتقال است. گزارش‌های اولیه از آفریقای جنوبی نشان می‌دهد که موارد ابتلا به سرعت از 300 در روز به 3000 در روز طی یک دوره دو هفته‌ای افزایش یافته است. این مطلب احتمالاً سبب شد تا در اکثر کشورها به نوع غالب تبدیل شود. بیش از 30 جهش امیکرون روی پروتئین اسپایک ویروس است، بخشی که به سلول‌های انسانی متصل می‌شود، و اعتقاد بر این است که چندین مورد از آنها احتمال عفونت را افزایش می‌دهند. بنابراین، بخشی از قابلیت انتقال افزایش یافته آن ممکن است ناشی از توانایی آن برای فرار از برخی پاسخ‌های ایمنی باشد، به ویژه در افرادی که قبلاً آلوده شده‌اند اما واکسینه نشده‌اند.

شدت: اگرچه امیکرون تعداد موارد بی‌سابقه را ایجاد کرده‌است، به نظر می‌رسد این نوع از انواع قبلی شدت کمتری دارد. بر اساس گزارش هفتگی بیماری و مرگ‌ و میر CDC از 28 ژانویه، عواملی مانند مدت زمان بستری در بیمارستان، بستری شدن در آی‌سی‌یو و مرگ، کمتر از پیک‌های قبلی همه‌گیری بوده استامیکرون باعث ایجاد پیک ششم در ایران شد.

یکی از چالش‌های واکسن‌های کووید19، مقابله با واریانت‌های جدید کروناویروس بوده‌است. واریانت‌های جدیدتر ایمنی کمتری نسبت به کووید19 ایجاد کردند اما به طور چشم گیری میزان بیماری شدید، بستری در بیمارستان ومرگ و میر را کاهش دادند؛ لذا، توصیه شده‌است افراد حتما در مقابل کروناویروس واکسینه شوند و دوزهای تقویتی(بوستر) واکسن را نیز دریافت کنند. همچنین، برای تشخیص واریانت‌های جدید در آزمایشگاه ها نیاز به کیت‌های جدیدی است که برای شناسایی واریانت‌های جدید ساخته شده‌اند تا تست‌های تشخیصی کروناویروس کارایی بیشتری داشته باشند.